Islam & Quran Translation Albanian | Përkthimi i Kuranit 30 Pjesa

Islam & Quran Easy Translation in detail of 30 Part Albanian language | Kurani Përkthimi i lehtë në detaje të 30 Pjesa

Ndihmëtar për kuptimin e xhuzit të tridhjetë

 

Zejd Omer Abdullah

Përktheu : Sulejman Xhafa, Gentian Asllani, Shkëlzen Liçi

More Source : IslamHouse.com

HYRJE

Islam & Quran Easy Translation in detail of 30 Part in Albanian language | Kurani Përkthimi i lehtë në detaje të 30 Pjesa:

Falënderimi i takon All-llahut, Atë e falënderojmë dhe prej Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje nga All-llahu prej të këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e udhëzon All-llahu, ska kush e lajthit dhe kë e largon nga rruga e vërtetë Ai, ska kush e udhëzon. Dëshmoj se ska hyjni tjetër përveç All-llahut, i Cili është Një, dhe dëshmoj se Muhammedi është rob dhe i Dërguar i Tij.

O ju që besuat, kini frikë All-llahun me një sinqeritet të vërtetë dhe mos vdisni pos vetëm duke qenë muslimanë (besimtarë). (3:102)

O ju njerëz! Kini frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një vete (njeriu) dhe nga ajo krijoi palën (shoqën) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burra shumë e gra. Dhe kini frikë All-llahun, që me emrin e Tij përbetoheni, ruajeni farefisin (akraballëkun), se All-llahu është mbikëqyrës mbi ju. (4:1)

O besimtarë, përmbajuni mësimeve të All-llahut dhe thoni fjalë të drejta. Ai (All-llahu) ju mundëson të bëni vepra të mira, ju shlyen juve mëkatet tuaja, e kush respekton All-llahun dhe të Dërguarin e Tij, ai ka arritur një sukses të madh. (33:70,71).

Thënia më e vërtetë është thënia e All-llahut, kurse udhëzimi më i mirë, udhëzimi i Muhammedit. Veprat më të këqija janë ato të shpikurat, andaj çdo shpikje është bidat dhe çdo bidat është lajthitje nga Rruga e Vërtetë, kurse çdo lajthitje përfundon në xhehenem.

Islam & Quran Easy Translation in detail of 30 Part in Albanian language | Kurani Përkthimi i lehtë në detaje të 30 Pjesa

PARATHËNIE

Lavdërimet i takojnë vetëm All-llahut të Madhërishëm, i Cili zbriti Kuranin e Shenjtë për ti nxjerrë njerëzit nga humbja e për ti udhëzuar ata në rrugën e drejtë. Paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi Muhammedin, më të fundin e të Dërguarve dhe të Profetëve, i cili e përcolli Kuranin te njerëzit. All-llahu qoftë i kënaqur me shokët e tij besnikë, të cilët e mbrojtën këtë Kuran.

Këtë tefsir e hartuam në mënyrë që Kurani i Shenjtë të kuptohet më lehtë. Ky xhuz, si të gjithë xhuzet e tjerë, ka të veçantën e tij. Ata të cilët dëshirojnë ti përkushtohen Kuranit duhet të fillojnë nga ky xhuz. Xhuzi përmban 37 sure, në të cilat flitet për shtyllat e Islamit dhe themelet e Teuhidit. 

Të mos mendojë ndokush se, meqë suret e këtij xhuzi janë të shkurtra, ato kuptohen lehtë; përkundrazi, mund të mos kuptohen lehtë.

Tefsiri përfshin pesë çështje:

1. Përmbajtjen e sures, që e ndihmon lexuesin të kuptojë thelbin e saj.

2. Kuptimin e fjalëve. Eshtë shpjeguar kuptimi i fjalëve të paqarta.

3. Komentimin e përgjithshëm të ajeteve. Është bërë një komentim i kuptueshëm, duke iu larguar fjalëve të huaja e të vështira dhe duke ruajtur kuptimin e asaj që është në Kuran.

4. Çna mësojnë ajetet. Tregohet çna mësojnë ajetet, për të lehtësuar kuptimin e qëllimit të tyre.

5. Pyetje dhe ushtrime.

Komentimi i sureve përfundon me disa pyetje. 

Suret e gjata i kemi ndarë në pjesë, sipas temave që traj-tojnë.

Shpresoj, që nga ky libër të përfitojnë shumë lexues, të cilët duan ta kuptojnë Kuranin e Shenjtë.

Autori

Islam & Quran Easy Translation in detail of 30 Part into Albanian language | Kurani Përkthimi i lehtë në detaje të 30 Pjesa

SUREJA EN NEBEË

(E zbritur në Mekë, ka 40 ajete)

Ajetet 1 - 16

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për çfarë e pyesin njëri-tjetrin? ( 2. Për lajmin e madh tronditës. ( 3. Me të cilin ata janë në kundërshtim. ( 4. Jo, të mos pyesin, sepse ata do ta kuptojnë! ( 5. Përsëri, jo, sepse ata do ta kuptojnë. ( 6. A nuk e bëmë Ne tokën të përshtat-shme (për të jetuar)? ( 7. Ndërsa malet shtylla? ( 8. Dhe Ne ju krijuam ju në çifte. ( 9. Dhe gjumin tuaj ua bëmë për pushim. ( 10. Natën ua bëmë mbulesë, ( 11. Ndërsa ditën e bëmë për gjallërim. ( 12. Ne kemi krijuar mbi ju një shtatëshe të fortë. ( 13. Dhe kemi vënë ndriçuesin që flakëron. ( 14. Dhe prej reve kemi lëshuar shi të madh. ( 15. Me të cilin rrisim drithëra e bimë. ( 16. E kopshte të dendura.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për Ditën e Kijametit e për xhenetin e xhehene-min dhe jep argumente për fuqinë e All-llahut të Madhërishëm.

KUPTIMI I FJALËVE

Për çfarë pyesin ata - Për çfarë e pyesin femohuesit (qafirët) njëri-tjetrin.

Lajmin e madh tronditës - Lajmin e Ditës së Gjykimit.

Një shtatëshe të fortë - Shtatë qiej të lidhur fort me njëri-tjetrin.

Ndriçues që flakëron - Dielli.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Në fillim të sures All-llahu i Madhërishëm i qorton qafirët, duke mohuar mendimet dhe dyshimet e tyre për Ditën e Kijametit. All-llahu thotë se për çdo gjë, që pyesin njëri-tjetrin ose që e bisedojnë mes tyre ata e kanë gabim, sepse disa prej tyre nuk e besojnë atë, kurse disa dyshojnë në të. Prandaj, edhe mendimet e tyre janë të pavlera. Është me të vërtetë e habitshme që qafirët mohojnë Ditën e Ringjalljes dhe kthimin e tyre tek All-llahu. All-llahu i Madhërishëm siguron se do të vijë ai çast, kur do të vërtetohet thënia për Ditën e Kijametit.

All-llahu i Madhërishëm është Fuqiplotë mbi gjithçka. Kjo duket qartë. All-llahu e bëri tokën të gjerë për njeriun dhe e përshtati atë për jetesë. All-llahu e forcoi tokën duke krijuar malet si shtylla. Më pas krijoi njerëzit, krijoi mashkullin dhe femrën, që të mbështeten te njëri-tjetri dhe të shumohen. All-llahu i Madhërishëm e bëri jetesën e njerëzve me rregullsi, krijoi natën, që njeriu të flejë e të qetësohet, krijoi ditën, që njeriu të punojë për të fituar riskun.

All-llahu krijoi shtatë qiej gjigandë, njëri mbi tjetrin, dhe i zbukuroi ato me yje të shndritshëm, që të përfitojnë prej tyre njerëzit. All-llahu krijoi retë, prej të cilave shiu zbret vrullshëm e nga ai përfitojnë krijesat.

Të gjitha këto flasin për fuqinë e All-llahut. Fuqinë e All-llahut e tregojnë edhe krijesat madhështore, si njeriu. All-llahu mundet ta krijojë atë për së dyti, e kjo do të ndodhë në Ditën e Kijametit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Dita e Kijametit është e vërtetë.

2. Besimi në Ditën e Kijametit është një prej shtyllave të besimit (Imanit).

3. Gjithësia që na rrethon, e mbushur me krijesa të mëdha e të çuditshme, tregon për fuqinë e All-llahut dhe madhërinë e tij si Krijues.

4. All-llahu është i Mëshirshëm me njerëzit. Ai ka krijuar shumë gjëra për të cilat ata kanë nevojë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çfarë kupton nga thënia e All-llahut: Ndërsa ditën e bëmë për gjallërim?

2. Sa është numri i qiejve që ka krijuar All-llahu dhe cili ajet e tregon këtë gjë?

3. Thoni emrat e tri krijesave, që janë përmendur në ajete, e të cilat i sheh rreth teje e më pas trego ajetet.

AJETET 17 - 30

17. Ska dyshim se Dita e Gjykimit është caktuar. ( 18. Eshtë Dita, kur i fryhet bririt e ju vini grupe-grupe. ( 19. Dhe hapen dyert e qiellit. ( 20. Dhe malet shkulen e bëhen pluhur. ( 21. E xhehenemi është në pritë. ( 22. Ai është vendstrehimi i atyre që e tepruan në mëkate. ( 23. Aty do të mbe-sin (përgjithmonë). ( 24. Aty nuk do të shijojnë as freskim, as ndonjë pije. ( 25. Përveç ujit të valë e kalbësirave. ( 26. Si ndëshkim të merituar. ( 27. Ata nuk besonin se do të jepnin llogari. ( 28. Dhe argumentet tona i përgënjeshtruan me këm-bëngulje. ( 29. Ndërsa Ne gjithçka e kemi ruajtur me shkrim të saktë. ( 30. E ju, pra vuani. Ne vetëm se do tjua shtojmë vuajtjen tuaj.

KUPTIMI I FJALËVE

Përgënjeshtruan - Femohuesit ngulin këmbë se nuk ka Ditë Gjykimi.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Ajetet tregojnë se All-llahu e bëri Ditën e Gjykimit për tu kërkuar llogari krijesave. Pasi All-llahu ta ketë urdhëruar Israfilin që ti fryjë bririt, do të dalin njerëzit nga varret dhe engjëjt do ti shoqërojnë për tek All-llahu për të dhënë llogari. Në këtë Ditë të tmerrshme çdo gjë, që ishte në këtë botë do të ndryshojë. Qielli do të çahet e do të hapet nga të gjitha anët. Malet e patundura do të fluturojnë në hapësirë, si të ishin re. Çdo gjë do të ndryshojë e kjo botë do të marrë fund. Këtu fillon Bota e Përtejme (ahireti).

Zjarri i xhehenemit do të jetë në pritje të njerëzve që do të hyjnë në të, për shkak të punëve të këqija që ata bënë.

Në xhehenem nuk do të ketë as ajër të pastër, as ushqim të freskët e të shijshëm; do të ketë vetëm ujë të nxehtë dhe qelb që rrjedh nga trupat e tyre të djegur. Ky është dënimi i madh që do ta vuajnë banorët e xhehenemit për shkak të punëve të këqija që bënë në këtë botë. Ky është dënimi i merituar për ta. All-llahu nuk i bën padrejtësi askujt.

Banorët e Zjarrit thoshin se nuk ka Ditë Gjykimi. Ata përgënjeshtronin ajetet e Zotit, që flisnin për këtë Ditë. Engjëjt i regjistronin fjalët e tyre në një libër, që ata të dënohen nga All-llahu.

Abdullah ibn Omer ibn Hatabi (All-llahu qoftë i kënaqur me të!) ka thënë: Nuk ka zbritur për ata që do të hyjnë në Xhehe-nem ajet më i rëndë se: E ju, pra, vuani, se Ne vetëm se do tjua shtojmë vuajtjen tuaj.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Dita e Kijametit ka çastin e saj të caktuar, të cilin e di vetëm All-llahu.

2. Ditën e Kijametit do të ndryshojë gjithçka në tokë.

3. Engjëjt regjistrojnë fjalët e njerëzve dhe veprat e tyre për tu kërkuar atyre llogari në Ditën e Gjykimit.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përmendni tri emra të Ditës së Gjykimit.

2. Çfarë pinë banorët e xhehenemit?

3. Në cilin ajet thuhet se qafirët e mohuan Ditën e Gjykimit?

4. E lidhni fjalinë e kolonës A me fjalinë që i përshtatet nga kolona B.

5. Çdo ti ndodhë qiellit në Ditën e Kijametit? 

AJETET 31 – 40 

31. Ska dyshim se të devotshmit kanë përfitime të mëdha. ( 32. Ata kanë kopshte e vreshta. ( 33. Edhe vajza të një moshe. ( 34. E gota të mbushura plot verë. ( 35. Aty nuk dëgjojnë fjalë të kota, as gënjeshtra. ( 36. Të gjitha këto janë shpërblime e dhurata nga Zoti yt. ( 37. Zoti i qiejve e i Tokës, dhe çka ndërmjet tyre, i Cili është Mëshirues e të Cilit nuk mund ti flasë askush pa lejen e Tij. ( 38. Atë Ditë (Ditën e Gjykimit) Xhibrili dhe engjëjt qëndrojnë të rreshtuar, askush nuk flet veç atij, që lejon Mëshiruesi dhe që thotë të vërtetën. ( 39. Ajo është Dita e vërtetë dhe, kush dëshiron, le ti kthehet rrugës për te Zoti i vet. ( 40. Ne i paralajmëruam (idhujtarët) për një dënim të afërt në Ditën, kur njeriu (besimtar) shikon se çfarë ka bërë, e jobesimtari thotë: Ah, sa mirë do të ishte për mua sikur të isha dhe!

KUPTIMI I FJALËVE

Fitime - Sevape dhe shpërblime.

Nuk mund të flasë askush - Ditën e Gjykimit mund të flitet vetëm me lejen e All-llahut të Madhërishëm.

Xhibrili ose (Xhebraili) - Është engjëlli që u shpall shpalljen profetëve.

Sikur të isha dhé - Ditën e Kijametit qafirit do ti pëlqente të mos ishte krijuar fare, nga tmerret që do të shohë.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Ajetet e mësipërme tregojnë se All-llahu u ka premtuar qafirëve xhehenemin, ku ata do të vuajnë përjetësisht. Ajetet flasin edhe për mrekullinë dhe shpërblimin që All-llahu u ka premtuar besimtarëve. All-llahu i shpërblen ata duke i futur nëpër kopshte shumë të bukura e të këndshme, me plot pemë e fruta të shijshme. Në xhenet ka edhe vajza të reja e të bukura të cilat quhen hyri. Gotat do të mbushen plot me pije të freskëta. Banorët e xhenetit nuk dëgjojnë fjalë të vrazhda; ata dëgjojnë vetëm përshëndetje me Selam! nga engjëjt, ata dëgjojnë vetëm fjalë të ëmbla. Të gjitha këto të mira janë shpërblim nga All-llahu për besimtarët që bëjnë vepra të mira dhe që u largohen harameve.

Ditën e Gjykimit engjëjt, me në krye Xhibrilin, do të qëndrojnë të gjithë të rreshtuar e të ndrojtur, sepse Ai është Zoti i qiejve, është Zoti i Tokës, është Zoti i gjithçkaje. Asnjë nga engjëjt nuk flet, përveç atij të cilin e lejon All-llahu. Engjëlli që do të flasë, do të thotë vetëm fjalë të bukura, për të mirën e besimtarëve.

Dita e Gjykimit është një ditë e vërtetë dhe ora e saj nuk është e largët. Muslimani beson në këtë Ditë dhe bën vepra të mira në këtë botë, që të shpëtojë, kur të gjykohet në Botën e Përtejme.

 

Jobesimtari do të donte të mos ishte ringjallur në atë Ditë. Atij do ti pëlqente më shumë të ishte bërë dhé.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu u ka premtuar të devotshmëve xhenete dhe kënaqësi të shumta, si shpërblim për punët e mira që bënë në këtë botë.

2. Të gjitha krijesat do të jenë të ndrojtura dhe të frikësuara përpara All-llahut të Madhërishëm dhe asnjë nuk mund të flasë pa lejen e All-llahut të Madhërishëm.

3. Jobesimtari do të donte të mos ishte krijuar kurrë e të mos ishte ringjallur.

4. All-llahu i udhëzon njerëzit të kryejnë vepra të mira, të besojnë në Ditën e Gjykimit dhe të përgatiten për Ditën e Gjykimit.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Flisni për tri nga kënaqësitë që u ka premtuar All-llahu besimtarëve në xhenet.

2. Përse ua ka premtuar All-llahu i Madhërishëm kënaqësitë atyre që do të hyjnë në xhenet?

3. Cili ajet thotë se Xhibrili nuk do të jetë i ndrojtur e i frikësuar përpara All-llahut?

4. Çfarë do të dëshironte qafiri në Ditën e Kijametit?

5. Në vend të pikave vendosni fjalën e duhur, duke u mbështetur tek ajetet:

a) Muslimani është me edukatë; ai nuk flet fjalë të .........

b) I shkrova vëllait tim musliman ....................

c) I ofrova mikut tim një gotë ........................

6. Përmendni dy çështje që i mësojmë nga ajetet.

SUREJA EN NAZIATË 

(E zbritur në Mekë, ka 46 ajete)

Ajetet 1 - 14

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për ata që marrin shpirtrat me rrëmbim. ( 2. Dhe ata që marrin shpirtrat me lehtësim. ( 3. Dhe ata që notojnë me shpejtësi. ( 4. Edhe ata që nxitojnë si të ishin në garë. ( 5. Për ata që organizohen (për kryerjen e çdo urdhri). ( 6. Ditën, kur vrullshëm bëhet dridhja. ( 7. E pas saj vjen tjetra. ( 8. Atë Ditë zemrat janë të tronditura. ( 9. Shikimet e tyre janë të poshtëruara. ( 10. Ata thonë: “A thua do të bëhemi përsëri kështu si jemi? ( 11. Edhe pasi të jemi bërë eshtra të kalbura?” ( 12. Ata thanë: Atëherë, ai do të jetë një kthim i dëshpëruar për ne.( 13. Po, ajo nuk do të jetë tjetër veçse një thirrje. ( 14. Dhe ata do të zgjohen plotësisht për tu gjykuar.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për Mesazhin Islam, për Ditën e Ringjalljes, për politeistët dhe Faraonin.

KUPTIMI I FJALËVE

Marrin shpirtrat me rrëmbim - Eshtë fjala për engjëjt që u marrin jetën jobesimtarëve.

Ata që marrin shpirtrat me lehtësim - Engjëjt, të cilët u marrin shpirtrat besimtarëve.

Notojnë - Fluturojnë në hapësirë (engjëjt).

Nxitësit - Engjëjt, të cilët shpejtojnë për të kryer detyrat që u ka caktuar All-llahu.

Çdo çështje rregullojnë - Ata kujdesen që gjithçka mbi tokë të shkojë sipas rregullit të vendosur nga All-llahu.

Dridhja - Quhet fryrja e parë e Surit në Ditën e Kijametit, kur do të dridhet gjithçka mbi tokë.

Pason tjetra - Është fryrja e dytë e Kijametit; prej saj do të ringjallen njerëzit.

Të poshtra - Janë me turp; veprat e tyre i kanë bërë ata të poshtëruar.

Kështu si jemi - Në këtë jetë.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Fillimi i sures flet për çastin e Ditës së Kijametit dhe për disa çaste të Ditës së Gjykimit e për betimin e All-llahut të Madhërishëm në disa nga krijesat e Tij. All-llahu i Madhërishëm betohet në engjëjt, që u marrin shpirtrat qafirëve me forcë dhe për engjëjt që u marrin shpirtrat besimtarëve me lehtësi; për engjëjt që notojnë në qiell dhe që janë të gatshëm për të kryer detyrën. Engjëjt, për të cilët është betuar All-llahu, kujdesen që punët e njerëzve të shkojnë sipas urdhrave të Tij. All-llahu, kur i krijoi engjëjt, u caktoi atyre detyra, që kanë të bëjnë me njeriun dhe me krijesat e tjera. Engjëjt janë ndër krijesat më madhështore të All-llahut të Madhërishëm, prandaj dhe All-llahu i Madhërishëm betohet në to - për të vërtetësuar ato që do të ndodhin Ditën e Kijametit. Në fillim të kësaj Dite, engjëlli do ti fryjë Bririt. Kjo quhet fryrja e parë. Do të dridhet dhe do të shkatërrohet çdo gjë. Do të vdesin të gjitha krijesat. Më pas do të vijë fryrja e dytë. Kjo është fryrja e Ringjalljes. Do të dalin njerëzit të gjallë nga varret dhe do të japin llogari përpara All-llahut të Madhërishëm. Pejgamberi (paqja dhe bekimi i All-llahut qoftë mbi Të!), kur bëhej e treta e natës, ngrihej dhe thoshte: O njerëz! Kujtoni All-llahun. Erdhi dridhma (e Kija-metit) e parë. Erdhi edhe drithma tjetër. Erdhi vdekja me të vetat. (E përcjell Ahmedi)

Kur All-llahu ti ringjallë njerëzit nga varret për ti gjykuar, qafirët do të tremben e do të tmerrohen, sepse ata e mohuan këtë Ditë. Qafirët thoshin në këtë botë: Ne nuk mund të ringjallemi pas vdekjes, kur do të jemi bërë kocka të kalbura e të thërrmuara si dheu. Por, kur All-llahu me fuqinë e Tij ti ringjallë ata pas vdekjes, do ta shohin çditë e rëndë do të jetë ajo për ta, sepse ata nuk u përgatiten për të, sepse ata nuk bënë punë të mira, sepse ata nuk besuan.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu betohet në çdo krijesë që dëshiron.

2. Engjëlli do ti fryjë Bririt (Surit) dy herë. Herën e parë do të dridhet gjithçka e do të vdesë gjithçka mbi Tokë. Në fryrjen e dytë All-llahu do ti ringjallë të gjithë njerëzit për ti gjykuar.

3. Në Ditën e Kijametit qafirët do të ndjehen të frikësuar dhe të poshtëruar, sepse ata e mohonin këtë Ditë në këtë botë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. A i lejohet muslimanit të betohet në engjëj?

2. Sa herë do ti fryjë Bririt Israfili?

3. Çfarë do tu ndodhë njerzve kur ti fryhet Bririt për të dytën herë?

AJETET 15 - 26

15. A të ka ardhur ty rrëfimi i Musait? ( 16. Kur Zoti i tij e pati thirrur në Luginën e bekuar Tuva. ( 17. “Shko te Faraoni, se vërtet ai e ka tepruar ( 18. Dhe thuaj: A ke ndërmend të past-rohesh? ( 19. Unë të udhëzoj te Zoti yt e ti tia kesh frikën Atij.” ( 20. Dhe ai (Musai) ia tregoi mrekullinë e madhe. ( 21. Por ai (Faraoni) e përgënjeshtroi dhe e kundërshtoi. ( 22. Pastaj u kthye dhe iku me të shpejtë. ( 23. I tuboi (magjistarët) dhe u mbajti fjalim. ( 24. E u tha: Unë jam Zoti juaj më i lartë. ( 25. Atëherë, All-llahu e dënoi atë tmerrshëm, për këtë të fundit dhe për atë të parën. ( 26. Nga ky ndëshkim merr mësim ai që e ka frikë All-llahun.

KUPTIMI I FJALËVE

Tuva - Emri i luginës.

E ka tepruar - E ka tepruar me mëkate.

Të pastrohesh - Të pastrohesh nga mëkatet.

Mrekullinë e madhe - Bastunin e Musait, i cili u kthye në gjarpër.

Iku me të shpejtë - Iku për tu përgatitur kundër Musait.

I tuboi dhe u mbajti fjalim - Tuboi magjistarët dhe njerëzit e tij.

E dënoi atë - All-llahu e shkatërroi Faraonin

Për këtë të fundit dhe atë të parën - Dënimin në këtë botë me mbytjen e tij dhe dënimin në Botën e Përtejme.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu i Madhërishëm tregon në këto ajete një pjesë të historisë së Musait dhe të Faraonit. All-llahu i Madhërishëm e thirri Musanë në Luginën e Shenjtë dhe i foli atij në Sham: Ti je i Dërguari Im. Shko te Faraoni dhe populli i tij e u thuaj të largohen nga kufri dhe të bëjnë vepra të mira e të dobishme. Thuaji ta besojnë All-llahun e tia kenë frikën Atij, sepse Ai e ka dënimin të rëndë.

Musai shkoi te Faraoni, sipas urdhrit të Zotit, që ta ftonte atë në rrugë të drejtë, të besonte All-llahun e Madhërishëm. Që ta siguronte Faraonin, se ai ishte i Dërguari i Zotit, i tregoi një argument madhështor. Hodhi shkopin kur, papritur, ai u kthye në gjarpër e lëvizte para Faraonit. Kjo ishte një mrekulli që iu dha Musait (paqja qoftë mbi të) nga All-llahu i Madhërishëm. Por, edhe kur pa këtë gjë, Faraoni nuk besoi dhe i tha Musait: Kjo është magji. Pastaj Faraoni thirri këshilltarët e tij. Ata i thanë të tubonte të gjithë magjistarët për të mundur Musanë. Faraoni u thoshte njerëzve: Unë jam zoti juaj më i madh, nuk ka tjetër përveç meje.

U mblodhën njerëzit në një shesh të madh. Erdhën edhe magjistarët me litarë e shkopinj nëpër duar. Kur i hodhën mbi tokë, njerëzve iu duk sikur ato ishin gjarpërinj. Në atë çast e hodhi shkopin edhe Musai. Shkopi iu bë gjarpër e filloi të gëlltiste shkopinjtë dhe litarët e magjistarëve që ishin përtokë. Kur magjistarët e panë këtë, e besuan Musanë si të Dërguar të Zotit, sepse ata e njihnin shumë mirë magjinë e ajo që bëri Musai (paqja qoftë mbi të) nuk ishte magji, por mrekulli nga All-llahu i Madhërishëm. Magjistarët besuan në Zotin e vetëm dhe e mohu-an Faraonin si zot. Faraoni mbeti në kufrin e tij e më pas i vrau magjistarët, sepse ata besuan.

All-llahu i Madhërishëm e dënoi rëndë Faraonin për shkak të kufrit dhe përgënjeshtrimit të tij. All-llahu i Madhërishëm e mbyti atë në det e trupin ia nxori në breg. Kjo ndodhi në këtë botë, kurse në Ditën e Gjykimit ai dhe ndjekësit e tij do të vuajnë dënimin më të rëndë në xhehenem. Nga çfarë thuhet në sure përfiton vetëm ai që i frikësohet All-llahut të Madhërishëm.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Musai (paqja e All-llahut qoftë mbi të) është i Dërguar i All-llahut të Madhërishëm te Faraoni.

2. Gjykimi i All-llahut të Madhërishëm është i pandryshue-shëm. All-llahu i Madhërishëm i ndihmon Profetët dhe besimtarët dhe i shkatërron qafirët.

3. All-llahu u tregon njerëzve histori të popujve të mëparshëm, që ata të nxjerrin mësime.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Ku i foli All-llahu Musait?

2. Çfarë i kërkoi All-llahu Musait?

3. Cili qe argumenti që vërtetonte se Musai ishte i Dërguari i Zotit?

4. A u bind Faraoni nga argumenti i Musait?

5. Si e dënoi All-llahu Faraonin në këtë botë?

6. Përse na e përmend Kurani historinë e Musait dhe të Faraonit?

7. A mund të jetë dikush i krijuar dhe krijues në të njëjtën kohë?

AJETET 27 - 33

27. A është më i rëndë krijimi juaj apo i qiellit? ( E Ai e ngriti atë! ( 28. Ngriti kupën e tij dhe e përsosi atë. ( 29. Natën e errësoi edhe ditën e ndriçoi. ( 30. Pastaj tokën e shtriu. ( 31. Dhe prej saj nxori ujin e saj dhe kullotat e saj. ( 32. Kurse kodrat ia përforcoi. ( 33. Si risk për ju dhe për kafshët tuaja.

KUPTIMI I FJALËVE

Ia ndriçoi - All-llahu bëri që dita të ndriçohet me rrezet dhe dritën e Diellit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu, pasi përmend fundin e Faraonit, ua tregon keto ajete femohuesve që e mohuan Ditën e Ringjalljes. All-llahu u thotë jobesimtarëve: Krijimi juaj është më i lehtë se krijimi i qiejve, sepse qielli është i lartë e i fortë. All-llahu ka krijuar Hënën, e cila bën dritë natën; ka krijuar Diellin, i cili rrezaton ditën. All-llahu krijoi edhe Tokën dhe e bëri atë me një shtrirje të gjerë, që të jetë sa më e përshtatshme për njerëzit. Nga toka nxorri ujin dhe bëri që të mbijnë bimët dhe pemët. Ai e forcoi Tokën me malet; Ai krijoi kafshët që njeriu të përfitojë prej tyre. Të gjitha këto për njeriun.

Idhujtarët e pranojnë se All-llahu është Krijuesi i qiejve dhe i tokës. All-llahu thotë: Kur i pyet ata se kush i krijoi qiejt dhe tokën, ata thonë All-llahu. Por idhujtarët duhet të besonin në fuqinë e All-llahut për ti ringjallur njerëzit në Ditën e Gjykimit, sepse Ai që krijoi qiejt dhe tokën nuk e ka të vështirë të ringjallë njeriun.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm ka fuqi që ta ringjallë njeriun, sepse krijimi i qiejve dhe i Tokës është më i vështirë sesa krijimi i njeriut.

2. All-llahu e krijoi qiellin në mënyrë të përsosur dhe vendosi në të Diellin dhe Hënën, që të përfitojnë njeriu dhe krijesat e tjera.

3. All-llahu krijoi Tokën dhe e bëri atë të sheshtë. All-llahu krijoi ujin dhe e përforcoi Tokën me malet. Ai e bëri Tokën të përshtatshme për të jetuar njerëzit.

4. All-llahu është Bujar e dëshiron që njerëzit të bëjnë një jetë të mirë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përmendni emrat e disa kafshëve.

2. Çthonë idhujtarët për Krijuesin e qiejve dhe të Tokës?

AJETET 34 - 46

34. E kur të vijë Vala e Madhe. ( 35. Atë Ditë njeriu kujton se çfarë ka punuar. ( 36. E xhehenemi shfaqet dukshëm për atë që e sheh. ( 37.E përsa i përket atij që e ka tepruar. ( 38. Dhe i dha përparësi jetës së kësaj bote. ( 39. xhehenemi do të jetë vendi i tij. ( 40. E kush iu afrua paraqitjes para Zotit të vet dhe ndaloi veten prej epsheve. ( 41. Ka vend xhenetin. ( 42.Ty të pyesin për Ditën e Kijametit: Kur do të ndodhë? ( 43.Po sa je në gjendje ti tua kujtosh atë? ( 44. Vetëm Zoti yt është në dijeni për të. ( 45.Ti je vetëm qortues i atij që ia ka frikën Ditës së Gjykimit. ( 46. Ditën kur ta përjetojnë atë, do tu duket sikur nuk kanë jetuar më tepër se një mbrëmje ose një mëngjes.

KUPTIMI I FJALËVE

Vala e madhe - Dita e Kijametit.

Çfarë ka punuar - Ditën e Gjykimit njeriu do ti shohë të gjitha veprat që ka bërë në këtë botë, të mira e të këqija, të vogla e të mëdha.

I dha përparësi jetës së kësaj bote - Mendoi vetëm për këtë botë e jo për Botën Tjetër.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu i Madhërishëm thotë se Çasti i Kijametit, ose siç quhet Vala e madhe, do të marrë përpara gjithçka në këtë Gjithësi. All-llahu do ti tubojë njerëzit për tu kërkuar llogari. Atëherë, të gjithë do të kujtojnë punët e tyre, të mirat dhe të këqijat. Do të duket qartë edhe xhehenemi, që ta shikojnë ata të cilët bënë vepra të këqija, që përgënjeshtruan Ditën e Kijametit dhe që pëlqyen këtë botë mbi Ahiretin. Këta njerëz do të hyjnë në xhehenem.

Kurse ata që e patën frikë All-llahun në këtë botë dhe nuk bënë punë të këqija, ata që u penduan për të këqijat e bëra, All-llahu do ti fusë në xhenete të pafund, ku do të jetojnë të kënaqur përgjithmonë.

Njerëzit e pyetën Muhammedin për çastin, kur do të vinte kjo Ditë, e ai iu përgjigj qartë se çastin e kësaj Dite nuk e dinte askush përveç All-llahut dhe se All-llahu nuk ia ka treguar asnjë krijese Orën e Saj, as Profetëve, as engjëjve etj.

All-llahu i Madhërishëm i rikujton Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) se detyra e tij ishte të udhëzonte njerëzit dhe tu tregonte atyre rrugën e drejtë për të pasur frikë nga All-llahu i Madhërishëm, ta besonin Atë dhe Ditën e Kijame-tit.

Dita e Kijametit është aq e frikshme, saqë njerëzit do ta harrojnë këtë botë. All-llahu do ti pyesë: Sa keni jetuar mbi tokë? Ata do të thonë: Kemi qëndruar një ditë ose një pjesë të ditës; pyesni ata që dinë të numërojnë! (El- Muminunë: 112-113)

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Ditën e Kijametit njeriu do të kujtojë të gjitha veprat që ka bërë në këtë botë.

2. Vala e Madheështë një nga emrat e Ditës së Kijametit.

3. Zjarri do të jetë vendi i jobesimtarëve, kurse xheneti vendi i besimtarëve.

4. Orën e Ditës së Kijametit nuk e di askush përveç All-llahut.

5. Ai që e ka frikë All-llahun do të shpëtojë në atë Ditë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Ajetet kanë përmendur dy cilësi të atyre që do të hynë në Zjarr. Cilat janë ato?

2. Çkuptim ka ajeti: E, xhehenemi shfaqet për atë që e sheh.

3. Ajetet kanë përmendur dy cilësi të atyre që do të hynë në xhenet. Cilat janë ato?

4. Në ajetet e mësipërme përmendet detyra e të Dërguarve. Cila është ajo?

5. A e di i Dërguari të fshehtën?

SUREJA ABESE 

(E zbritur në Mekë, ka 42 ajete)

Ajetet 1 - 16

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Ai u vrenjt dhe u kthye, ( 2. Sepse atij i erdhi i verbëri (dhe e ndërpreu). ( 3. E ku mund ta dish ti? Ndoshta ai do të pastrohet nga të këqijat, ( 4. Ose do të përfitojë nga këshilla. ( 5. E ai nuk ndien nevojë, pse ka pasuri. ( 6. Ti atij i kushton vëmendje! ( 7. Ti nuk mban përgjegjësi pse ai nuk pastrohet. ( 8. Ndërsa ai që nxiton dhe vjen tek ti ( 9. Dhe ai e ka frikë All-llahun. ( 10. E ti nuk i kushton vëmendje atij. ( 11. Jo ashtu! Në të vërtetë, ajo është këshillë. ( 12. Kush do të marrë mësim nga ajo? ( 13. Është këshillë në fletë të çmueshme. ( 14. Me vlerë të lartë e të ruajtur. ( 15. Në duar të udhëtuesve. ( 16. Të nderuar e të ruajtur.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për sahabin e verbër dhe se si njeriu i mohon fuqinë e Zotit dhe Ditën e Gjykimit.

Kuptimi i fjalëve:

U kthye - Nuk i vuri rëndësi.

I verbëri - Abdullah ibn Umi Mektum.

Nuk ke përgjegjësi - Nuk je mëkatar që ai nuk beson.

Pastrohet - Pastrohet nga kufri (mohimi).

Që nxiton -Që nxiton për te veprat e mira.

Këshilla - Këshilla për atë që do të përfitojë.

Të çmueshme - Të çmueshme për All-llahun.

Të lartë - Në një vend të lartë.

Të udhëtuesve - Engjëjve që udhëtojnë.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kjo sure fillon me një qortim nga All-llahu i Madhërishëm për Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Një ditë Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) takoi parinë e kurejshëve dhe filloi tu fliste rreth Islamit dhe ti ftonte ata që ti besonin All-llahut të Madhërishëm. Kur Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) po fliste, erdhi tek ai një i verbër, emri i të cilit ishte Abdullah Ibn Umi Mektum, dhe i tha: O i Dërguari i All-llahut, më mëso mua nga ato që të mësoi Zoti yt. Muhammedi u kthye i vrenjtur nga ai dhe nuk u përgjigj. Për këtë All-llahu e qortoi atë në Kuran. All-llahu ia sqaroi Muhammedit se nuk mbante asnjë lloj përgjegjësie në qoftë se qafirët nuk besonin pas thirrjes që ai u bënte. I Dërguari nuk duhej tu përkushtohej më shumë qafirëve sesa atyre që besuan, si në shembullin e sahabit të verbër. All-llahu i Madhërishëm i thotë Muhammedit: Qafirët kurejshë nuk u vinin rëndësi fjalëve të tij, prandaj edhe ai të mos u vinte shumë rëndësi atyre, sepse rruga për në besim është e qartë për atë i cili do që të udhëzohet. Ajetet e Zotit janë të qarta dhe këshilluese për të gjithë njerëzit. Ajetet e All-llahut kanë qenë të shkruara lart në qiell, në Leuhi Mahfudh. All-llahu zbriti këtë Kuran me anë të Xhibrilit te Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) për ti këshilluar njerëzit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. I Dërguari (paqja e All-llahut dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) është besnik në kumtimin e Kuranit të Shenjtë. Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) nuk e fshehu qortimin që iu bë. Ai ua kumtoi atë njerëzve, ashtu siç ia zbriti All-llahu i Madhërishëm.

2. Islami i respekton të dobëtit e të vobektit. All-llahu i Madhërishëm e qortoi Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) sepse nuk tregoi vëmendje ndaj fjalëve të të verbërit besimtar.

3. All-llahu e zbriti Kuranin e Shenjtë nga Leuhi Mahfudh te Muhammedi.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Si quhej i verbëri, që erdhi te Muhammedi për të mësuar?

2. A ishte Muhammedi i zënë në ato çaste?

3. Cili ishte shkaku që Abdulla Ibn Umi Mektum e pyeti Muhammedin kur ai ishte i zënë me parinë e Kurejshëve?

4. Përmend dy çështje për të cilat udhëzojnë ajetet e mësipërme.

5. A u zemërua Muhammedi me të verbërin, pasi u qortua nga All-llahu?

AJETET 17 - 23

17. Qoftë mallkuar njeriu! Ç’e bëri atë ta mohojë All-llahun?( 18. Prej çfarë e krijoi Ai atë? ( 19. Atë e krijoi prej një pike uji dhe e formoi në raportin e duhur. ( 20. Pastaj atij ia lehtësoi rrugën. ( 21. Pastaj e bëri atë të vdesë dhe i bëri varr. ( 22. Pastaj, kur të dojë Ai, e ringjall atë. ( 23. Jo! Ai (njeriu) nuk zbatoi atë që urdhëroi All-llahu.

KUPTIMI I FJALËVE

Ia lehtësoi rrugën - Ia qartësoi atij rrugën e drejtë dhe rrugën e shtrembër.

E ringjall - Do ta ringjallë për të dhënë llogari në Ditën e Gjykimit

Ai nuk zbatoi atë që urdhëroi - Ai nuk e kreu detyrën, që i ngarkoi All-llahu i Madhërishëm.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Njeriu është i dobët. All-llahu e krijoi njeriun nga uji, e bëri atë të rritet e i dha dëgjimin, shikimin etj. All-llahu ia bëri të qartë njeriut rrugën e mirë dhe rrugën e keqe dhe e la atë të lirë të zgjedhë mes tyre. Rruga e mirë të çon në xhenet; rruga e keqe të çon në xhehenem. Kjo zgjedhje është dhuratë nga All-llahu për njeriun, sepse nuk e bëri atë si kafsha, e cila nuk ka zgjedhje e është tërësisht e nënshtruar.

Nga të mirat e All-llahut për njeriun është edhe varri. Ai është respekt për trupin e tij. Më pas, kur të vijë çasti i caktuar për ti kërkuar atij llogari për veprat që ka bërë në këtë botë, All-llahu e ringjall njeriun.

 

Këto ajete janë mëse të mjafueshme që njeriu ta falënderojë Zotin e tu bindet urdhrave të Tij. Por, për fat të keq, njeriu tregohet i mangët në zbatimin e detyrave që i ka caktuar All-llahu. Ai i shpërblen begatitë e Zotit duke e mohuar Atë.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Ajetet tregojnë se ata që nuk e njohin siç duhet dhe nuk e falënderojnë All-llahun e Madhërishëm janë njerëz të ulët.

2. All-llahu e mëshiroi njeriun, duke e krijuar në formën më të bukur dhe duke e pajisur edhe me shqisa.

3. Varrosja e të vdekurit është respekt për trupin e tij, po kështu, edhe ringjallja Ditën e Ringjalljes.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përmend tri të mira që All-llahu i ka falur njeriut, për të cilat flitet në ajetet e mësipërme.

2. Flisni për ajetin, që tregon mangësitë e njeriut kundrejt All-llahut.

3. Cili është kuptimi i ajetit: Pastaj atij ia lehtësoi rrugën?

4. Flisni për dy çështje, që janë cituar në ajetet e mësipër-me.

AJETET 24 - 32

24. Njeriu le të shikojë ushqimin e vet. ( 25. Ne lëshuam shi të mjaftueshëm. ( 26. Pastaj e çamë tokën sipas nevojës së bimës ( 27. Dhe bëmë që në të të mbijnë drithëra ( 28. Edhe rrush e perime ( 29. Edhe ullinj e hurma ( 30. Edhe kopshte të dendura ( 31. Edhe pemë e kullota ( 32. Si mjete begatimi për ju dhe për bagëtinë tuaj.

KUPTIMI I FJALËVE

E çamë tokën - E çamë tokën, kur del bima.

Kopshte të dendura - Kopshte të dendura nga pemët e shum-ta.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Ajetet e mësipërme flasin për disa nga begatitë e Zotit. Ato tregojnë se si u krijua njeriu nga një pikë e vogël e më pas All-llahu bëri që të rritet, duke i dhënë shqisa për të jetuar. All-llahu kërkon nga njeriu të vështrojë rreth vetes së tij, ti shikojë këto begati të cilat e orientojnë për të besuar në fuqinë madhështore të All-llahut, Zotit të botëve.

Toka ishte e tharë e All-llahu zbriti në të shiun, që të mbijnë bimë dhe pemë të shumta. Ky ujë, që e zbriti All-llahu, bën që të mbijnë bimët, nga të cilat njeriu përfiton për nevojat e tij.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Njeriu duhet ti zbatojë porositë e All-llahut, i bindur se All-llahu është i vetmi Krijues.

2. Uji është një begati e madhe. Njeriu duhet ta shfrytëzojë atë në mënyrën më të mirë dhe të mos e shpërdorojë atë.

3. All-llahu është i Mëshirshëm me njerëzit. Ai krijoi në tokë shumë gjëra, që njerëzit të ushqehen me to.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni llojet e pemëve, që u përmendën në ajetet e mësipërme.

2. Vendosni fjalën e përshtatshme në fjalitë që vijojnë:

a) E mbrojtëm Kuranin... mirë

b) E goditëm ... armikun shumë

c) E falenderuam ... All-llahun shumë

3. Merr në dorë një kokërr mollë dhe vështroje mirë atë, duke menduar se si është krijuar ajo nga toka dhe si ka arritur te ti.

AJETET 33 - 42

33. E kur të vijë Ushtima. ( 34. Atë Ditë njeriu ikën prej vëllait të vet, ( 35. Prej nënës së vet dhe prej babait të vet, ( 36. Prej gruas së vet dhe prej fëmijëve të vet. ( 37. Atë Ditë çdo njeriu i mjafton çështja e vet. ( 38. Atë Ditë do të ketë fytyra të shndritura, ( 39. Të buzëqeshura e të gëzuara. ( 40. Atë Ditë do të ketë edhe fytyra të pluhurosura, ( 41. Që i ka mbuluar errësira. ( 42. Ato janë të mohuesve, mëkatarëve.

KUPTIMI I FJALËVE

Ushtima - Britma e fortë; një nga emrat e Ditës së Kijametit.

Të pluhurosura - Fytyrat e atyre që nuk besuan do të jenë tërë pluhur, të fëlliqura.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Njeriu duhet ta kuptojë se kjo jetë është si një kopsht me bimë e pemë. Ashtu siç i vjen këtij kopshti koha kur bimët vdesin, ashtu do ti vijë edhe kësaj bote koha e zhdukjes, e asgjësimit. All-llahu i Madhërishëm thotë: Shembulli i kësaj bote është si uji, të cilin Ne e zbresim nga qielli dhe nga i cili zhvillohen bimët e tokës e më pas do bëhen byk dhe shpërndahen nga erërat. All-llahu është i Fuqishëm mbi gjithçka.

Kur njeriu të gjendet përballë frikës së Ditës së Gjykimit, do të largohet nga e gjithë familja e tij, sepse do të mendojë vetëm për veten e tij. Në Ditën e Gjykimit njerëzit do të ndahen në dy grupe: grupi i parë do të jetë i qeshur e i kënaqur për atë që e pret, sepse ai bëri vepra të mira dhe besoi në ajetet e All-llahut; grupi i dytë do të jetë i dëshpëruar dhe shenjat e dësh-përimit do të duken në fytyrat e tyre. Ata do të dënohen në zjarrin e xhehenemit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Në Ditën e Gjykimit njeriu do të jetë i zënë vetëm me çështjen e tij.

2. Në Ditën e Gjykimit njeriu do të largohet nga nëna e tij, nga babai i tij, nga vëllai i tij, nga fëmijët dhe nga gruaja e tij.

3. Në Ditën e Gjykimit njerëzit do të ndahen në dy grupe: grupi i gëzuar, i cili do të hyjë në xhenet e grupi i trishtuar, i cili do të hyjë në xhehenem.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Nga kush do të largohet njeriu Ditën e Gjykimit?

2. Përse do të largohet njeriu nga njerëzit e tij më të dashur në Ditën e Gjykimit?

3. Në sa grupe do të ndahen njerëzit atë Ditë?

4. Kush do të jenë ata njerëz, që do të hyjnë në xhenet?

SUREJA ET TEKUIR 

(E zbritur në Mekë, ka 29 ajete)

Ajetet 1 - 14

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Kur Dielli të jetë mbështjellur, ( 2. Kur yjet të kenë rënë, ( 3. Kur malet të kenë lëvizur e të jenë bërë pluhur, ( 4. Kur devetë e shtrenjta të lihen pa bari në fushë, ( 5. Kur egërsirat të jenë bashkuar, ( 6. Kur detet të vlojnë si zjarr i flakëruar, ( 7. Kur shpirtrat të jenë bashkuar, ( 8. Kur vajzat e varrosura për së gjalli të pyeten ( 9. Për çfarë mëkati janë vrarë, ( 10. Kur fletushkat të jenë shpalosur, ( 11. Kur qielli të jetë hequr, ( 12. Kur xhehenemi të jetë ndezur fort. ( 13. Kur xheneti të jetë afruar. ( 14. Atëherë njeriu do të dijë se çfarë ka vepruar.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për Ditën e Kijametit dhe për çdo të ndodhë në të; ajo flet për Shpalljen dhe kundërshtimin e femohuesve (qafi-rëve).

KUPTIMI I FJALËVE

Vajzat e varrosura për së gjalli - Para Islamit arabët i vrisnin vajzat porsa lindnin.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Këto ajete tregojnë se si në Ditën e Kijametit do të ndryshojë tërë Gjithësia. All-llahu i Madhërishëm thotë në Kuran: Atë Ditë, kur do të ndryshojë Toka dhe qielli. (Ibrahim:48)

Shenjat më të para të Ditës së Kijametit do të jenë: do të mbështillet Dielli dhe do ti zhduket drita; do të errësohen yjet; do të lëvizin malet si ré e do të shkatërrohet gjithçka në Tokë. Edhe deveja e mbarsur, që është shumë e shtrenjtë për arabët, do të lihet e vetme; askush nuk do ta vrasë mendjen për të; secili do të mendojë vetëm për veten e tij; do të tubohen kafshët dhe do të ngordhin; do të shpërthejnë detet e do të ndizen zjarr; do të bashkohen shpirtrat me trupat e tyre; do të pyeten vajzat e varrosura për së gjalli, se përse u varrosën.

Kur të hapen fletët, ku janë shënuar punët e njerëzve, do të hiqet dielli, do të jetë nxehur xhehenemi dhe do të jetë afruar xheneti te banorët e vet. Kur të ndodhin të gjitha këto, atëherë ka ardhur Dita e Gjykimit, e cila është Dita kur jepet llogari përpara All-llahut. Në këtë Ditë njeriu do ta kuptojë fundin e vet.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Kur të vijë Dita e Kijametit, i gjithë universi do të ndryshojë.

2. Kjo sure e shpjegon me hollësi çdo të ndodhë në Ditën e Gjykimit. I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) thotë: Ai, që dëshiron ti hedhë një vështrim Ditës së Gjykimit, le të lexojë suret Et Tekuir, El Infitar dhe El Inshikak.”

3. All-llahu e urdhëron prindin që të kujdeset për fëmijën e vet.

4. Muslimani duhet të zgjedhë për shok një njeri të mirë. Në një hadith thuhet: Ditën e Gjykimit, njeriu do të jetë me atë që do.

5. Në Ditën e Gjykimit do ti jepen secilit fletët me punët e bëra në këtë botë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çdo tu ndodhë maleve në Ditën e Gjykimit?

2. Çfarë dini mbi vajzat e varrosura për së gjalli?

3. Çdo të thotë: Dhe kur shpirtrat të bashkohen? Përmendni hadithin me të njëjtin kuptim.

4. Përmendni dy çështje të cituara nga ajetet.

AJETET 15 - 29

15. Betohem në yjet që do të bien poshtë, ( 16. Që udhëtojnë e fshihen. ( 17. Për natën, kur ajo ia beh me errësirë. ( 18. Për agimin, kur ai zbardh! ( 19. Ska dyshim se ai (Kurani) është fjala e të Dërguarit fisnik, ( 20. Që i është dhënë fuqi (nga All-llahu) dhe që ka vend të lartë te Zoti i Arshit. ( 21. Që është i respektuar dhe besnik. ( 22. Nuk është i luajtur shoku juaj. ( 23. Ai e pati parë atë (Xhibrilin) në horizontin e kthjellët. ( 24. Ai nuk dyshon tek e fshehta. ( 25. Ai (Kurani) nuk është thënie e djallit të mallkuar. ( 26. Ku jeni, nga shkoni? ( 27. Kurani sështë tjetër veçse këshillë për njerëzit! ( 28. (Prej tij mund të përfitojë) Kushdo prej jush, që dëshiron të ecë në rrugën e drejtë. ( 29. Por ju nuk mund të dëshironi, vetëm në qoftë se dëshiron All-llahu, Zoti i botëve!

KUPTIMI I FJALËVE

Që udhëtojnë e fshihen - Yjet e mbuluara.

Të Dërguarit fisnik - Të Xhibrilit, i cili zbriste Kuranin te Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të)

Vend të lartë - Tek All-llahu.

Atje - Tek engjëjt.

Besnik - I besueshëm për Shpalljen.

E pati parë atë - Muhammedi e pati parë Xhibrilin.

Të mallkuar - Të dëbuar larg mëshirës së Zotit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Këto ajete flasin për Kuranin dhe zbritjen e tij. All-llahu betohet për këtë në yjet, që ndriçojnë natën dhe fshihen ditën, e cila largon natën kur vjen agimi; All-llahu betohet se ky Kuran është nga All-llahu. Këtë Kuran e zbriti Xhibrili, i cili është i pari i engjëjve. Ai e përcolli këtë Kuran tek i Dërguari i All-llahut pa fshehur asgjë.

Kur kurejshët e dëgjuan këtë Kuran, u habitën jashtë mase. Ata mohuan Kuranin, ndërsa Muhammedin e quajtën gënje-shtar e të çmendur. Por, Muhammedi nuk ishte as gënjeshtar e as i çmendur. Ai ishte më i çiltri dhe më besniku i vendit. Kur-ani është Fjala e Zotit të botëve. 

All-llahu i pyet femohuesit kurejshë: Ku do të shkoni ju që përgënjeshtruat ajetet e Mia dhe të Dërguarin Tim? Dhe u premton atyre: Ju nuk ju pret tjetër veçse një dënim i dhembshëm.

Me Kuranin udhëzohet ai, që dëshiron të ecë në rrugë të drejtë. Kjo rrugë e drejtë është Islami.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Kurani është Fjala e All-llahut (E zbritur te Muhammedi me anë të Xhibrilit.

2. Xhibrili ka pozitë të madhe tek All-llahu dhe është besnik.

3. Muhammedi e ka parë shumë herë Xhibrilin, ndërsa All-llahun nuk e ka parë asnjëherë.

4. Kurani këshillat (që jep) i ka për të gjithë njerëzit.

5. Asgjë nuk bëhet në këtë botë pa lejen e All-llahut.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Në ajetet e mësipërme All-llahu e ka cilësuar Xhibrilin me gjashtë cilësi. Përmendni tri prej tyre. 

2. Si e quajtën femohuesit kurejshë Muhammedin kur dëgjuan nga ai Kuranin?

3. Flisni për dy çështje që citohen në ajete.

SUREJA EL INFITAR 

(Ka zbritur në Mekë, ka 19 ajete)

Ajetet 1 - 19

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Kur të çahet qielli, ( 2. Kur të shpërndahen yjet, ( 3. Kur të përzihen detet ( 4. Dhe kur të trazohen varret, ( 5. Atëherë, secili e di se çfarë ka punuar dhe çfarë ka lënë prapa. ( 6. O njeri! Çtë mashtroi ty kundër Zotit tënd, Bujarit dhe të Butit? ( 7. Është Zoti Ai që të krijoi, të përsosi dhe të drejtoi, ( 8. Të bëri në trajtën që Ai dëshiroi. ( 9. Jo (nuk është siç thoni ju). Ju përgënjeshtroni Ditën e Llogarisë. ( 10. Juve ju janë vënë pas engjëjt mbrojtës. ( 11. Ata janë shkrues të ndershëm të All-llahut. ( 12. Ata e dinë se çfarë bëni. ( 13. E ska dyshim se e mira shpërblehet me kënaqësitë e përjetshme. ( 14. Kurse mëkatarët janë në xhehenem. ( 15. Aty futen ata në Ditën e Gjykimit. ( 16. Dhe nuk mund të largohen prej tij. ( 17. E ku ta dish ti se çështë Dita e Gjykimit? ( 18. E ku ta dish ti se çështë Dita e Gjykimit? ( 19. Është Dita kur askush nuk do të mund të të ndihmojë për asgjë; atë Ditë çështja i takon vetëm All-llahut!

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure tregon ndryshimet që do të pësojë gjithësia në Ditën e Kijametit. Ajo flet për të shpëtuarit dhe të humburit dhe për llogarinë që do të jepet para All-llahut të Madhërishëm.

KUPTIMI I FJALËVE

Çtë mashtroi ty kundër Zotit tënd? - Çtë bëri ty të dalësh kundër Zotit tënd?

Mëkatarët - Ata që nuk iu bindën All-llahut të Madhërishëm.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kjo sure i përngjet sures së mëparshme, Tekuir. Sureja flet për Ditën e Gjykimit dhe për ngjarjet përpara saj, si çarja e qiellit, rënia e yjeve, bashkimi i deteve dhe i oqeaneve, hapja e varreve dhe dalja çka brenda tyre. Atë Ditë njeriu do ta kuptojë se ku ka qenë i mangët.

All-llahu e qorton njeriun: Çfarë ndodhi me ty që e mohove Zotin tënd, i Cili të krijoi ty në mënyrën më të përsosur?

Vërtet, njeriu e mohon Zotin tij për shkak të paditurisë së tij e për shkak se ai i bindet Shejtanit dhe cytjeve të tij.

All-llahu ka ngarkuar engjëjt që tia shkruajnë njeriut veprat, të mëdha apo të vogla qofshin, që ti kërkojë llogari për to në Ditën e Gjykimit.

Pasi All-llahu tu kërkojë llogari njerëzve për punët e tyre, ata do të ndahen në dy grupe; të shpëtuarit dhe të humburit. Të shpëtuarit do të jenë besimtarët, ata të cilët besuan dhe që do të hyjnë në xhenet. Të humburit do të jenë jobesimtarët, të cilët do të hyjnë në zjarrin e xhehenemit, ku do të digjen dhe nuk do të dalin prej tij.

All-llahu tregon se kjo Ditë është një Ditë e madhe dhe e frikshme, kur askush nuk mund të ndihmojë tjetrin, sepse e gjithë çështja i takon vetëm All-llahut.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Në Ditën e Kijametit gjithësia do të ndryshojë me urdhrin e All-llahut.

2. Në Ditën e Gjykimit njerëzit do të dalin të gjallë nga varret.

3. Në Ditën e Gjykimit njeriu do të shohë veprat që pati bërë në këtë botë; ato janë regjistruar nga engjëjt.

4. Njerëzit do të ndahen në dy grupe; një grup do të hyjë në xhenet dhe një grup në xhehenem.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Sa herë është përmendur emri i Ditës së Gjykimit në sure?

2. Si do ta komentonit ajetin ku përmendet Dita e Gjy-kimit?

3. Si do ta komentonit Dhe kur të trazohen varret?

4. Ajeti ka përmendur një detyrë të engjëjve ndaj njeriut. Cila është ajo?

5. Bashko fjalinë e kolonës A me fjalinë përkatëse të kolonës B.

6) Në këtë sure All-llahu flet për yjet: Kur të shpërndahen yjet. Në suren Tekuir është një ajet me të njëjtin kuptim. Thoni ajetin.

SUREJA EL MUTAFFIFIN

(E zbritur në Mekë, ka 36 ajete)

Ajetet 1  17

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Të mjerët ata që masin e peshojnë mangët. ( 2. Ata, që kur marrin prej njerëzve, për vete e plotësojnë peshën. ( 3. E kur u peshojnë të tjerëve, ua lënë mangët. ( 4. A nuk e dinë ata se kanë për tu ringjallur ( 5. Në një Ditë të Madhe. ( 6. Në Ditën, kur njerëzit ngrihen për të dalë përpara Zotit të botëve. ( 7. Jo, të mos rrinë në pakujdesi, se shënimet e vepr-ave të mëkatarëve janë në Sixhin. ( 8. E ku e di ti se çështë Sixhini? ( 9. Ai është një libër i qëndisur. ( 10. Ajo Ditë është shkatërrimi për gënjeshtarët, ( 11. Të cilët nuk e besojnë Ditën e përgjegjësisë. ( 12. E atë Ditë nuk e mohon askush, përveç atij që është zhytur në mosbesim e në punë të këqija ( 13. E ja, kur i lexohen atij argumentet tona, thotë: Legjenda të të pareve!...Jo, nuk është ashtu! ( 14. Por, zemrat e tyre janë njollosur nga të këqijat që ata bënë. ( 15. Vërtet, atë Ditë do të jenë të penguar prej Zotit të tyre, ( 16. Pastaj ata do të hyjnë në xhehenem ( 17. Dhe do tu thuhet: Ky është ai, të cilin e keni përgënjeshtruar.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për ata që vjedhin në peshë, për të shpëtuarit dhe të humburit dhe për sjelljet e armiqve të Islamit.

KUPTIMI I FJALËVE

Të mjerët - Janë ata të cilët do të vuajnë dënimin në Botën tjetër.

Ua lënë mangët - I vjedhin në peshë.

Sixhin - Vend i pistë.

Në mosbesim - Larg së Vërtetës.

Legjenda të të parëve - Përralla dhe fantazira.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Islami kërkon nga tregtari musliman që të jetë i çiltër dhe i pastër me njerëzit në shitblerje. Për këtë All-llahu i Madhërishëm u tërhoqi vëmendjen njerëzve në këtë sure: ata të cilët vjedhin në peshë do të kenë dënim të madh.

Matja dhe pesha e mangët është ndër veprat më të këqija. Disa tregtarë, kur duan të blejnë ndonjë gjë nga të tjerët, e marrin të plotë, ndërsa, kur u shesin ndonjë gjë të tjerëve, ua japin të mangët. All-llahu i Madhërishëm u ka premtuar atyre një dënim të madh në Ditën e Gjykimit, sepse me të vërtetë vepra e tyre është e keqe dhe atë e bëjnë ata që nuk e besojnë Ditën e Gjykimit. Ata që e besojnë Ditën e Gjykimit, nuk vjedhin në peshë, sepse ata e dinë se në qoftë se e bëjnë këtë, do të dënohen para All-llahut të Madhërishëm. All-llahu i Madhërishëm e quajti këtë vepër të ndyrë. Ai thotë se kjo vepër e ndyrë do të shkruhet në një vend të ndyrë.

Ata, të cilët nuk besojnë në Ditën e Gjykimit, do të kenë dënim të madh. Ajetet e mësipërme përmendin disa nga veprat dhe cilësitë e gënjeshtarëve. E para, ata kanë shkelur mbi të drejtat e Zotit dhe mbi të drejtat e njerëzve. E dyta, ata janë mbushur me mëkate dhe nuk përfitojnë nga Kurani i Madh. E treta, mëkatet e tyre ua kanë mbuluar zemrat dhe nuk lënë që në to të hyjnë këshillat.

Qafirët nuk do të mund ta shohin All-llahun në Ditën e Gjykimit, siç kanë për ta parë besimtarët. Ata do të hyjnë në xhehenem, sepse e përgënjeshtruan Kuranin, i cili është Fjala e All-llahut të Madhërishëm.

ÇNA MËSOJNË HADITHET

1. Mashtrimi në peshore është i ndaluar (haram). Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) thotë: Ai që mashtron, nuk është prej nesh.

2. Islami kujdeset që në marrëdhëniet ndërmjet muslimanëve të mos ketë mashtrime.

3. Besimi në Ditën e Kijametit e bën njeriun që të largohet nga mëkatet.

4. Punët e qafirëve shkruhen në një vend të ndyrë.

5. Mëkatet e shkatërrojnë zemrën, siç thuhet në një hadith: Kur bën një mëkat, robit i bëhet një pikë e zezë në zemër; kur pendohet, ajo i fshihet; kur ai bën mëkate më shumë, ajo i shtohet. (E përcjell Tirmidhiu)

6. Jobesimtarët nuk kanë për ta parë Zotin në Ditën e Gjykimit.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çfarë dënimi i ka premtuar All-llahu i Madhërishëm mash-truesit?

2. Ku shkruhen veprat e jobesimtarëve?

3. Është një tregim që flet për një tregtar të sinqertë e të drejtë. Cili është ai?

4. Cili është ajeti që tregon se qafirët nuk do ta shikojnë Zotin në Ditën e Gjykimit?

AJETET 18 - 36

18. Jo, nuk janë të njëjtë! Se libri i të mirëve gjendet në Ilijin. ( 19. E ku e di ti se çështë Ilijini? ( 20. Është një libër i qëndisur. ( 21. Të cilin e dëshmojnë engjëjt që janë më të afërmit (e All-llahut). ( 22. E ska dyshim se vepërmirët do të jenë në kënaqësi të përjetshme. ( 23. Të mbështetur në kolltukë vështrojnë. ( 24. Në fytyrat e tyre mund të kuptosh kënaqësinë e përjetimeve. ( 25. U jepet të pinë pije në enë të mbyllura. ( 26. Pije që në fund u vjen era myshk. E për shpërblim të tillë le të garojnë ata që lakmojnë të mirën. ( 27. Ajo pije do të jetë një përzierje Tesnimi. ( 28. Krua nga i cili do të pinë më të afërmit e Zotit. ( 29. Mëkatarët ishin ata që i përqeshnin ata që besuan ( 30. Dhe kur (ata që besuan) kalonin pranë tyre, ata (mëkatarët) ia bënin me sy njëri-tjetrit. ( 31. E kur ktheheshin te familjet e veta, ktheheshin të kënaqur. ( 32. Dhe kur i shihnin, ata thonin: Ska dyshim se ata janë të humbur! ( 33. Po ne nuk i caktuam atë atyre. ( 34. E sot, ata që besuan do të tallen me jobesimtarët. ( 35. Duke qëndruar të mbështeur në kolltukë e duke vështruar. ( 36. A thua u shpërblyen jobesimtarët për atë që punuan?

KUPTIMI I FJALËVE

Të mirët - Ata që e kanë frikë All-llahun e Madhërishëm

Ilijin - Vend i lartë.

E dëshmojnë më të afërmit - E shikojnë engjëjt bujarë.

Tesnim - Emër kroi në xhenet.

Ktheheshin të qeshur - Ktheheshin të qeshur dhe duke i fyer muslimanët.

Ata që lakmojnë të mirën - Ata që lakmojnë veprat e mira.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Pasi u fol për gjendjen e jobesimtarëve në Zjarr në ajetet e mëparshme, këto ajete tregojnë pozitën e muslimanëve në xhenet, të premtuar nga All-llahu i Madhërishëm.

All-llahu i Madhërishëm i pranoi veprat e besimtarëve dhe i regjistroi ato në një libër të ruajtur në një vend të lartë, të cilin e mbikëqyrin engjëjt.

Ditën e Gjykimit All-llahu i Madhërishëm do ti fusë besimtarët në xhenet, si shpërblim për veprat e tyre të mira e të pastra. Ata do të gjejnë atje çdo gjë të dëshiruar nga zemrat e tyre. Ata do të ulen në kolltukë të lartë, të qeshur e të gëzuar nga shpërblimi që u dha All-llahu i Madhërishëm. Atyre do tu jepen pije të shijshme, që rrjedhin nga burimet e xhenetit. Këto pije vijnë era misk dhe nuk do të jenë si pijet e kësaj bote, dehëse dhe të dëmshme për trupin.

Banorët e xhenetit e meritojnë këtë shpërblim, sepse ata u treguan durimtarë ndaj sprovave të kësaj bote dhe fyerjeve të jobesimtarëve.

Këto ajete tregojnë disa nga talljet e jobesimtarëve, kur i shikonin muslimanët. Ata talleshin me veprat e mira të muslimanëve dhe, kur i shihnin ata, u shkelnin syrin njëri-tjetrit dhe ktheheshin në shtëpitë e tyre të gëzuar për atë që u kishin punuar muslimanëve. Kur i shikonin muslimanët që faleshin, u thoshin atyre: Ju jeni të humbur. All-llahu i Madhërishëm i kundërshton ata: Ju nuk jeni përgjegjës për besimtarët dhe nuk keni të drejtë të thoni se ata janë të humbur, sepse në të vërtetë jeni ju të humburit.

Ditën e Gjykimit do të ndryshojnë gjërat. Besimtarët, të ulur në kolltukë, do të shikojnë jobesimtarët tek digjen në zjarr. Kjo sure tregon se jobesimtarët do të dënohen për shkak të punëve të tyre të këqija në këtë botë. Ditën e Gjykimit këto punë do të kthehen mbi ta. Ata u tallën me muslimanët në këtë botë dhe muslimanët do të tallen me ta në Ditën e Gjykimit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm i ruan veprat e besimtarëve duke i regjistruar ato në një vend të lartë, që më pas ata të shpër-blehen.

2. All-llahu i Madhërishëm u ka premtuar besimtarëve mirësi të cilat nuk i ka parë syri, nuk i ka dëgjuar veshi dhe as janë menduar ndonjëherë.

3. All-llahu i këshillon njerëzit që të nxitojnë të bëjnë vepra të mira e të dobishme.

4. Ti fyesh të tjerët, të qeshësh me ta e ti vështrosh me përçmim janë vese të këqija; ai që vepron kështu, do të dënohet në Ditën e Gjykimit.

5. Ditën e Gjykimit besimtarët do të jenë të gëzuar, kurse qafirët do të jenë të trishtuar.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përmendni tri nga veset e jobesimtarëve, të cituara nga ajetet e mësipërme.

2. Vendosni shenjën e saktë (() ose e pasaktë (() për fjalitë e mëposhtme:

a) Muslimanit i lejohet ta fyejë vëllanë musliman (___)

b) Veprat e jobesimtarëve do të kthehen mbi ta në Ditën e Kijametit dhe ata do të dënohen prej tyre (____)

c) Besimtarët do ti shikojnë jobesimtarët duke u djegur në zjarr (____)

3. Tregoni tri çështje që janë cituar nga ajetet.

4. Kur do të qeshin besimtarët me jobesimtarët?

SUREJA EL INSHIKAK 

(E zbritur në Mekë, ka 25 ajete)

Ajetet 1 - 15

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Kur të pëlcasë qielli ( 2. E ti bindet urdhrit të Zotit të vet, ashtu siç i takon. ( 3. Kur Toka të shtrihet në tërë gjerësinë e saj ( 4. E kur të nxjerrë çka brenda e të çlirohet. ( 5. E kur ti bindet Zotit të vet, ashtu siç i takon. ( 6. O njeri! Vërtet, ti përpiqesh me një përpjekje të madhe që të çon te Zoti yt e do ta gjesh (Zotin tënd). ( 7. E përsa i përket atij, të cilit libri i vet i jepet nga e djathta. ( 8. Atij do ti kërkohet llogari e lehtë ( 9. Dhe do të kthehet te familja e vet i gëzuar. ( 10. E përsa i përket atij, të cilit libri i jepet pas shpinës, ( 11. Ai do ti ndjellë vetes shkatërrim, ( 12. Do të hyjë në Zjarr të ndezur fort. ( 13. Ai ka qenë i gëzuar në familjen e vet. ( 14. Dhe ka menduar se nuk ka për tu kthyer, ( 15. Po, vërtet, Zoti i tij gjithnjë e ka parë atë.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për ndryshimet që do të ndodhin në Ditën e Gjykimit dhe për gjendjen e njeriut në këtë botë dhe në Botën e Përtejme.

KUPTIMI I FJALËVE

Të shtrihet - Malet do të sheshohen e toka do të shtrihet.

Të nxjerrë çka brenda - Të nxjerrë të vdekurit.

Çlirohet - Çlirohet nga të vdekurit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Fillimi i kësaj sureje flet për Ditën e Kijametit. All-llahu i Madhërishëm thotë se kur të çahet qielli dhe të hapet dyer-dyer, do të shtrihet toka e të sheshohen malet, do të dalin të vdekurit nga varret e tyre, që të japin llogari për fjalët e veprat e kryera në këtë botë. All-llahu i drejtohet njeriut me këto fjalë: Ti o njeri, je krijuar mbi këtë tokë që të punosh dhe të lodhesh në të, e pas vdekjes do të dalësh nga varri e do të kthehesh te Zoti yt për të dhënë llogari.

Pas llogarisë, njerëzit do të ndahen në dy grupe: 

Grupi i parë: do të jenë të shpëtuarit, ata që janë pyetur me butësi. Pjesëtarë të këtij grupi janë besimtarët, të cilët punuan vepra të mira dhe u penduan për mëkatet e pakta që kishin bërë. Të gjithë këta do ta marrin librin me dorën e djathtë, e kjo do të thotë se janë të shpëtuar nga Zjarri.

Grupi i dytë: Pjesëtarë të këtij grupi do të jenë ata të cilët All-llahu do ti dënojë, sepse e mohuan Atë. Të gjithë ata do ta marrin librin të hidhëruar. Ata do ta kuptojnë se cili do të jetë fundi i tyre, prandaj do ta fshehin librin e tyre. Jobesimtari do të parapëlqente që të mos ishte krijuar fare. Ata që do të futen në xhehenem, do të vuajnë dënimin e dhembshëm, sepse patën bërë vetëm vepra të këqija dhe patën harruar se do të ktheheshin tek All-llahu i Madhërishëm e do të jepnin llogari para Tij.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Në Ditën e Kijametit do të ndryshojnë qielli dhe Toka.

2. Njerëzit do të dalin nga varret për të dhënë llogari.

3. Kjo botë është vendi i lodhjes dhe i sprovimeve.

4. Besimtari duhet ta lusë Zotin, që ti kërkohet llogari me të butë. Vetë Profeti ynë Muhammed i lutej All-llahut në namaz, që ti kërkohej llogari me të butë. Tu kërkohet llogari me të butë do të thotë që tu falen mëkatet, sepse llogaria është dënim, siç thuhet në një hadith: Nuk ka njeri që ti kërkohet llogari e të mos mundohet. (Buhariu)

5. Ditën e Gjykimit njerëzit do të ndahen në dy grupe: njëri do të futet në xhenet, i kënaqur, kurse tjetri do të hyjë në Zjarr, i trishtuar.

6. Ai, i cili do ta ketë kaluar jetën e vet në dëfrim, në Ditën e Gjykimit do të hyjë në Zjarr.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Si do ta marrë besimtari librin në Ditën e Gjykimit?

2. Ajetet përmendin dy gjëra që do ti ndodhin muslimanit kur ta marrë librin nga e djathta. Cilat janë ato?

3. Plotësojini fjalitë e kolonës A me fjalitë e përshtatshme të kolonës B:

4. Kjo botë është vendi i lodhjes dhe i sprovimeve. Tregoni ajetin me të njëjtin kuptim.

AJETET 16 - 25

16. Betohem në kuqëlimin e horizontit pas perëndimit! ( 17. Në natën e në çfarë ajo tubon.( 18. Në hënën, kur ajo është e plotë. ( 19. Ju, patjetër, do të përjetoni gjendje pas gjendjeje. ( 20. E çkanë ata që nuk besojnë? ( 21. E, kur u lexohet atyre Kurani, nuk përulen. ( 22. Ata që nuk besuan edhe përgënjeshtruan. ( 23. E All-llahu e di më mirë se çfshehin ata! ( 24. Lajmëroji, për një dënim të dhembshëm. ( 25. Me përjashtim të atyre që besuan e bënë vepra të mira, të cilët kanë shpërblim të vazhdueshëm.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu betohet në disa nga krijesat e Tij të mahnitshme, siç janë horizonti i kuq pas perëndimit të Diellit. All-llahu betohet në natën, që vjen pas perëndimit. All-llahu betohet në hënën, kur ajo është e plotë. Të gjitha këto tregojnë fuqinë e All-llahut. All-llahu betohet se njerëzit do të kenë ditë të lodhshme dhe të vështira në këtë botë. Kurse në Botën e Përtejme lodhja dhe vështirësia vijnë nga dënimet e rënda që do të kenë në atë Ditë ata që e mohuan All-llahun. Atëherë, përse njerëzit nuk e besojnë All-llahun që u ka zbritur Kuranin, i cili përmbledh ligje dhe këshilla, që të orientojnë për tek All-llahu?! Përse nuk u binden njerëzit urdhrave të Tij?!

Qafirët e përgënjeshtrojnë Kuranin dhe Ditën e Gjykimit. All-llahu i di veprat e tyre, për të cilat ata do të dënohen. All-llahu i Madhërishëm i thotë Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të): Lajmëroji jobesimtarët për një dënim të dhimbshëm në Ditën e Gjykimit. Kurse atyre, të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, All-llahu u ka premtuar xhenete dhe begati të përhershme, si shpërblim për punët e tyre të mira.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu betohet në disa nga krijesat e Tij. Njeriut nuk i lejohet të betohet në ndonjë krijesë. Ai duhet të betohet vetëm në All-llahun.

2. Ditën e Gjykimit njeriu do të ketë mundim dhe vuajtje.

3. All-llahu i këshillon njerëzit që të besojnë dhe të bëjnë vepra të mira, sepse janë punët e mira ato që të shpëtojnë nga zjarri i xhehenemit.

4. All-llahu u ka premtuar jobesimtarëve dënim të dhimbshëm në Zjarr, kurse besimtarëve shpërblim të madh në xhenet.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Vështrojeni diellin në perëndim. Përshkruajeni perëndimin e diellit me disa rreshta.

2. Në ajetet e mësipërme është një ajet që, po ta lexosh, duhet të bësh sexhde. Si quhet kjo sexhde?

SUREJA EL BURUXH 

(E zbritur në Mekë, ka 22 ajete)

Ajetet 1 - 11

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për qiellin me plot yje! ( 2. Për Ditën e Premtuar! ( 3. Për atë që dëshmon dhe atë që dëshmohet! ( 4. Mallkuar qofshin ata, që hapën hendeqet ( 5. Me zjarr e me plot lëndë djegëse, ( 6. Kur ata rrinin ulur rreth tij (zjarrit). ( 7. Shikonin atë që u bënin besimtarëve ( 8. Nuk kishin pse ti urrenin, përveç sepse ata (besimtarët) e besuan (All-llahun), Ngadhënjyesin, të Lavdëruarin, ( 9. Të Cilit i takon sundimi i qiejve dhe i Tokës. All-llahu është dëshmitar i gjithçkaje. ( 10. Është e sigurt se ata që i sprovuan besimtarët dhe besimtaret e nuk u penduan, kanë dënimin e xhehenemit dhe dënimin e djegies. ( 11. Vërtet, ata që bënë vepra të mira, do të jenë në xhenete (kopshte), nën të cilët rrjedhin lumenj e ky është shpëtimi i madh.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për të zotët e hendekut, për fuqinë e All-llahut dhe për shkatërrimin e femohuesve.

KUPTIMI I FJALËVE

Ditën e premtuar - Ditën e Gjykimit.

Atë që dëshmon - Atë që dëshmon kundër njeriut në Ditën e Gjykimit.

Atë që dëshmohet - Atë gjë, e cila dëshmohet nga njerëzit, si, psh.: dita e Arafatit, dita e xhumasë etj.

I sprovuan besimtarët - I dogjën në zjarr.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu betohet në disa nga krijesat e Tij, se ata që hapën hendekun dhe dogjën besimtarët janë të mallkuar dhe do të digjen në zjarrin e xhehenemit.

Ngjarja, për të cilën flitet në sure, ka ndodhur shumë kohë më parë. Një mbret kishte një magjistar, i cili e ndihmonte atë me magjitë e tij. Një ditë magjistari i thotë mbretit: O mbret, unë tashmë jam plakur, prandaj më sill mua një djalë që ti mësoj magjinë e ti të mbështetesh tek ai. Mbreti i solli atij një djalë të mençur, i cili shkonte çdo ditë te magjistari dhe mësonte nga ai.

Përgjatë rrugës për te magjistari ishte edhe një burrë i mirë, i cili i bindej All-llahut. Një ditë djali hyri tek ai burrë dhe dëgjoi prej tij fjalë të bukura e të urta. Burri thoshte se All-llahu është Një e i Vetëm. Kjo gjë i bëri përshtypje djaloshit, ndaj filloi të vinte çdo ditë te ky njeri i mirë. Një ditë, djaloshi pa një kafshë të egër, e cila kishte frikësuar njerëzit. Mori një gurë dhe tha: O Zoti im, në qoftë se burri i mirë e i urtë është më i dashur tek Ti se magjistari, atëherë vrite këtë kafshë, e cila u ka zënë rrugën njerëzve. Pastaj e goditi me gurë e kafsha ngordhi.

Më pas djaloshi shkoi te njeriu i mirë dhe i tregoi atij se çkishte ndodhur. O djalosh, - i tha burri, - je bërë më i dashur se unë tek All-llahu. Që atëherë djaloshi filloi të shëronte njerëzit me lejen e All-llahut e kështu u bë i njohur tek ata. Një i verbër kishte dëgjuar për djaloshin. I verbëri ishte një nga shokët e mbretit. Ai shkoi te djaloshi dhe i tha: Ma kthe shikimin. Djaloshi iu përgjigj: Unë nuk shëroj askënd. Ai, që shëron është All-llahu. Në qoftë se ti beson, atëherë unë do ti lutem Atij që të të shërojë. I verbëri besoi dhe djaloshi u lut për të e All-llahu iu përgjigj lutjes së tij. Burri që u shërua shkoi te mbreti.

Kur mbreti e pa që shikonte i tha: Kush ta solli shikimin? Ai iu përgjigj: Zoti im! Mbreti iu hakërru: Mos vallë, ke zot tjetër veç meje? Ai iu përgjigj: Ai është Zoti im dhe Zoti yt. Atëherë mbreti urdhëroi që ta torturonin, derisa ai i tregoi për njeriun e mirë që kishte njohur. Mbreti urdhëroi ta gjenin e ta sillnin atë. E sollën edhe njeriun e mirë. Mbreti e urdhëroi edhe atë që të kthehej nga feja e tij, por njeriu i mirë nuk pranoi ta linte fenë. Atëherë mbreti urdhëroi që të vrisnin edhe njeriun e mirë edhe shokun e mbretit. Pasi i vranë ata, u përpoqën ta vrisnin edhe djaloshin, por nuk ia arritën dot qëllimit. U përpoqën në shumë mënyra, por nuk mundën. Donin ta mbysnin, u përpoqën ta hidhnin nga mali, por më kot. All-llahu e shpëtonte atë. Atëherë djaloshi tha: O Mbret, ti kurrë nuk do të mundesh të më vrasësh mua, vetëm nëse do të veprosh si të them unë. E çduhet të bëj?, - tha mbreti. Mblidhi të gjithë njerëzit, - i tha djaloshi, - merr një shigjetë e thuaj me zë të lartë: Bismi-lah rabil gulam” (Me emrin e All-llahut, Zotit të djaloshit) e më qëllo me shigjetë. Atëherë ke për të më vrarë. Mbreti veproi si i tha djaloshi dhe e vrau atë. Kur e panë njerëzit, besuan në All-llahun, Zotin e djaloshit. Mbreti u inatos me këtë gjë dhe urdhë-roi ushtarët që të hapnin një hendek, të ndiznin në të një zjarr të madh e të hidhnin aty të gjithë ata që besuan në All-llahun. Mes njerëzve ishte edhe një besimtare. Ajo kishte me vete fëmijën e saj të vogël. Kur e sollën ushtarët, ajo u zmbraps pak, por foshnja që kishte në duar u foli: Duro nëna ime, se ti je me të drejtën. Dhe ajo u hodh në zjarr.

All-llahu e ka zbritur këtë sure kur, në kohën e Muhammedit, besimtarët vuanin nga qafirët, për tu treguar atyre, se duhej të duronin siç duruan besimtarët e Uhdudit.

Në këtë sure ka gjithashtu edhe paralajmërim për qafirët kurejshë, në qoftë se do të vazhdonin tu bënin keq besimtarëve. Padronët e hendekut, të cilët janë mbreti, ushtarët dhe njerëzit e mbretit, do të futen në zjarr të xhehenemit, ku do të vuajnë dënimin. Duart dhe këmbët e tyre do të dëshmojnë kundër tyre në Ditën e Gjykimit, sepse ata i kanë dënuar dhe torturuar besimtarët. All-llahu do të jetë Dëshmitar për këtë gjë.

Ata besimtarë nuk i bënë keq mbretit dhe as nuk gabuan; ata vetëm besuan në All-llahun e Madhërishëm e për këtë u dogjën të gjallë. All-llahu do ti djegë jobesimtarët në të njëjtën mënyrë. Por zjarri i xhehenemit nuk është si ai i kësaj bote. Ai është shumë më i madh e i përflakur. Në qoftë se jobesimtarët kthehen e besojnë, atëherë All-llahu ua fal mëkatet dhe kjo tregon se All-llahu është i Mëshirshëm.

All-llahu do ti fusë në xhenet të gjithë besimtarët, të cilët janë kapur fort pas fesë së tyre dhe kanë bërë punë të mira.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu e ka krijuar xhehenemin për të dënuar femohuesit, të cilët i kanë munduar besimtarët në këtë botë.

2. Në tregimet e popujve të kaluar ka udhëzime e mësime për muslimanët.

3. Besimi në All-llahun është krenari për muslimanët dhe jo mundim për ta, siç mendojnë disa jobesimtarë.

4. Shpëtimi më i madh për besimtarin është të largohet nga zjarri i xhehenemit dhe të futet në xhenet.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përse djaloshi shkonte te magjistari?

2. Si arriti djaloshi ta kuptonte se burri ishte më i mirë se magjistari?

3. Si arriti mbreti ta vriste djaloshin?

4. Çfarë bënë njerëzit kur mbreti vrau djaloshin?

5. Dita e Premtuar është Dita e Gjykimit. Përmend edhe tre emra të tjerë të kësaj dite, duke u mbështetur në suret e më-parshme.

6. Bëni pyetje për përgjigjet e mëposhtme:

a) Magjistari kërkoi nga mbreti që ti sillte një djalë.

b) Mbreti i vrau njerëzit sepse ata besuan në një Zot të Vetëm.

c) Në rrugën që përshkonte djaloshi, banonte një njeri i mirë, që adhuronte All-llahun e Madhërishëm.

7. Përmendni tri dobi, që përfituat nga tregimi.

8. Përshkruajeni tregimin e Ashabul Uhdudit me jo më pak se gjashtë rreshta.

AJETET 12 - 22

12. Është e vërtetë se goditja e Zotit tënd është e fortë. ( 13. Në të vërtetë, Ai është që e fillon dhe e rikthen (jetën). ( 14. Ai është që fal mëkatet, Ai është i Dashur. ( 15. Është Zoti i Arshit të Madhërishëm. ( 16. Që bën atë që dëshiron. ( 17. A të ka ardhur ty lajmi i ushtrive. ( 18. Të Faraonit dhe të Themudit? ( 19. Por mohuesit, vazhdojnë me gënjeshtër. ( 20. E, All-llahu i ka rrethuar ata. ( 21. Përkundrazi, Ai është Kuran i lavdishëm. ( 22. Në një pllakë të ruajtur mirë.

KUPTIMI I FJALËVE

Goditja - Dënimi.

Fillon dhe e rikthen - Krijon e më pas e ringjall në Ditën e Ringjalljes.

Zoti i Arshit - Sunduesi i Arshit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Pas atyre që hapën hendekun, All-llahu i drejtohet Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të): Zoti yt është i Gjithëfuqishëm për ti dënuar jobesimtarët dhe për ti shkatërruar ata, sa të mos mbesë asnjë prej tyre, sepse Ai i krijoi ata për të parën herë dhe do ti ngjallë ata për së dyti e do tu kërkojë llogari për çfarë punuan. Ajetet përmendin disa nga cilësitë e All-llahut: Ai është që krijon për herë të parë dhe e ringjall krijesën e Tij. Ai është i Dashur, Ai është Zoti i Arshit. All-llahu bën çtë dojë e asgjë nuk qëndron mes Tij e asaj që Ai dëshiron.

Në fund të kësaj sureje, All-llahu i thotë Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të): Me të vërtetë, Ne të treguam ty për disa nga ata që e mohuan All-llahun, si Faraoni, të cilin Ne e mbytëm dhe shpëtuam Musanë (paqja e All-llahut qoftë mbi të), si dhe për gjendjen e Themudit, i cili përgënjeshtroi të dërguarin Salih, e Ne e shkatërruam me një bubullimë të fortë.

Kjo fjalë ishte për qafirët kurejshë, në qoftë se ata do të vazhdonin tu bënin keq besimtarëve e të qëndronin në mohim. All-llahu i shkatërroi popujt para tyre, për arsye se mohuan All-llahun e ata qenë më të fortë se kurejshët. Në qoftë se All-llahu dëshiron të shkatërrojë një popull, atëherë e shkatërron atë dhe askush nuk i bën dot ballë. Kurejshët mohuan Kuranin e Shenj-të, i cili është shkruar në Leuhi Mahfudh.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1.All-llahu u jep dënim të rreptë femohuesve.

2.All-llahu ua fal mëkatet atyre që pendohen dhe ia lehtëson besimtarit të devotshëm mundin për të bërë veprën e mirë.

3.All-llahu u tregon njerëzve se edhe popujt e mëparshëm janë udhëzuar.

4. Arshi dhe Leuhi Mahfudhi janë krijesa të All-llahut, të cilat ne nuk i kemi parë.

Pyetje dhe ushtrime

1. Si quhej i Dërguari te Faraoni? Po i Dërguari te Themudi?

2. Ajetet përmendën dy krijesa të mëdha, të cilat ne nuk i kemi parë. Cilat janë ato?

3. All-llahu thotë e bën atë që dëshiron. Si do ta komen-tonit këtë?

4. Thoni suren në të cilën flitet për Faraonin.

SUREJA ET TARIK 

(E zbritur në Mekë, ka 17 ajete)

Ajetet 1 - 10

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për qiellin dhe yllin ndriçues! ( 2. E ku e di ti se çështë tariku? ( 3. Ai është shpuesi (i errësirës me dritën e tij). ( 4. Nuk ka njeri që të mos ketë Mbrojtës. ( 5. Le të shikojë njeriu se prej çfarë është krijuar. ( 6. Është krijuar prej një pike uji që hidhet fuqishëm, ( 7. Që del nga shtylla kurizore e nga dërrasa e gjoksit. ( 8. E ska dyshim se Ai ka fuqi ta rikthejë në jetë atë. ( 9. Ditën, kur do ti kontrollohen të fshehtat. ( 10. E ai (njeriu) nuk ka as forcë e as ndihmëtarë.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për krijimin e njeriut dhe për ringjalljen e tij pas vdekjes; ajo flet për Kuranin dhe paralajmëron femohuesit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Në fillimin e kësaj sureje All-llahu i Madhërishëm betohet për qiellin. Betohet edhe për yjet, që me dritën e tyre shpojnë errësirën e natës. Betohet në yjet e në meteorët. All-llahu betohet në këto krijesa të mëdha, se njeriu nuk është lënë i vetëm. Ai ka me vete engjëjt që e ruajnë dhe që i regjistrojnë veprat që bën.

All-llahu i Madhërishëm e fton njeriun të mendojë për krijesat e All-llahut e të pyesë veten si janë krijuar ato. Fillimi i krijimit të njeriut është një pikëz fare e vogël, nga fara (sperma) e mashkullit dhe veza e femrës, që piqen bashkë e formojnë një pikë, e cila më pas kthehet në nje foshnje të vogël në barkun e nënës së vet. Më pas del në këtë botë e fillon e rritet, derisa bëhet i moshuar, pastaj vdes.

 

All-llahu i Madhërishëm është i Plotfuqishëm për ta ringjallur atë. Kjo do të ndodhë në Ditën e Ringjalljes. Atë Ditë, All-llahu do ti nxjerrë përpara njeriut fjalët që ka thënë e veprat që ka bërë dhe që ai mendonte se ishin të fshehta.

Në Ditën e Gjykimit njeriu nuk do të gjejë forcë që ta mbrojë e ta ndihmojë. Njeriu do të gjejë vetëm punën e tij. Janë veprat e tij ato që do ti bëjnë mirë ose keq.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Çdo njeri ka me vete engjëj, që e ruajnë dhe që regjistrojnë çbën e çthotë ai.

2. Krijimi i njeriut në barkun e nënës fillon nga një pikëz fare e vogël.

3. All-llahu i Madhërishëm është i Plotfuqishëm që ta ringja-llë njeriun pas vdekjes për ti kërkuar llogari.

4. Në Ditën e Gjykimit, All-llahu i Madhërishëm do ta bëjë të dukshme çfarë fshihte njeriu.

5. Në Ditën e Gjykimit njeriu nuk do të gjejë forcë ku të mbështetet e asnjë që ta ndihmojë.

PYETJE E USHTRIME

1. Përmendni tri çështje që na i mësojnë ajetet.

2. Çdo të thotë ajeti: Nuk ka njeri që të mos ketë Mbroj-tës.?

AJETET 11 - 17

11. Për qiellin që na e kthen shiun. ( 12. E tokën, që çahet (për të dalë bimët). ( 13. Vërtet, ai (Kurani) është Fjalë që dallon (të mirën nga e keqja). ( 14. Ai nuk është për lojë. ( 15. Ata, vërtet ngrenë kurthe. ( 16. Por dhe Unë përgatis dësh-timin e kurtheve të tyre. ( 17. E ti jepu jobesimtarëve afat, jepu atyre edhe pak kohë!

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu i Madhërishëm betohet në qiellin, i cili sjell shiun mbi tokë dhe për tokën. Kur bie shiu, toka çahet për të nxjerrë bimët. All-llahu betohet për qiellin e për tokën se Kurani është i vërtetë, larg kotësive dhe lojrave të fjalëve, prej të cilave nuk fitohet asgjë. Por, megjithëse Kurani është i vërtetë dhe i Dërguari i çiltër, femohuesit ngulnin këmbë në përgënjeshtrimin e tyre dhe ngrinin kurthe kundër Islamit e muslimanëve. All-llahu u thotë muslimanëve të rrinë të qetë, sepse Ai është me ta, kujdeset për ta, i ruan ata dhe bën të dështojnë planet e armiqve të Islamit. All-llahu i Madhërishëm është i Plotfuqishmi, Ai mund ti shkatërrojë e ti dënojë ata, por All-llahu i Madhërishëm i thotë të Dërguarit të Vet: Mos u nxito! Duroji pak femohuesit! Duroni ti dhe muslimanët, sepse fundi i femohuesve dihet; ata janë të humbur në këtë botë e në Botën tjetër do të kenë një dënim të dhimbshëm, në xhehenem.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Fjala e All-llahut është e vërtetë dhe e çiltër. 

2. Femohuesit gjithmonë u ngrenë kurthe muslimanëve.

3. All-llahu i Madhërishëm i mbron muslimanët dhe i asgjëson planet e armiqve të Islamit.

4. All-llahu i Madhërishëm u kërkon muslimanëve që të mos ua ngutin dënimin jobesimtarëve.

5. Është Urtësi e All-llahut vonimi i dënimit për femohuesit.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përgjigjuni me saktë ose gabim fjalive të mëposhtme.

a) Kur femohuesi bën një mëkat, All-llahu e dënon atë menjëherë. 

b) Kurani e ndan të mirën nga e keqja.

2. Përmendni tri nga çështjet për të cilat flasin ajetet.

3. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjalë nga sureja

a) Muslimani i largohet ......... në fjalët që thotë.

b) Femohuesit ......... për muslimanët.

SUREJA ELA 

(E zbritur në Mekë, ka 19 ajete)

Ajetet 1 - 13

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Madhëroje Zotin tënd, më të Lartësuarin, ( 2. I Cili krijoi dhe përsosi, ( 3. I Cili paracaktoi dhe orientoi, ( 4. I Cili bëri të mundur që të mbijë kullota ( 5. E pastaj e bëri atë mbeturinë të zezë. ( 6. Ne do të të mësojmë ty ta lexosh (Kuranin) e ti nuk do ta harrosh, ( 7. Përveç asaj që All-llahu dëshiron. Ai e di të dukshmen dhe të fshehtën. ( 8. Ne do të të drejtojmë ty në të lehtën. ( 9. Ti këshillo aty, ku këshilla bën dobi. ( 10. Do të këshillohet ai që ka frikë ( 11. E do ti shmanget asaj ai që është njeri i keq. ( 12. Ai do të hyjë në zjarrin e madh. ( 13. Aty as nuk do të vdesë e as nuk do të jetojë.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për fuqinë e All-llahut të Madhërishëm mbi krijesat, për Kuranin e Shenjtë dhe për rëndësinë e këshillimit.

 

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kjo sure fillon me një kërkesë, që All-llahu i Madhërishëm ua drejton të Dërguarit të Tij dhe të gjithë muslimanëve: ta përmendin All-llahun e Madhërishëm dhe ta lartësojnë Atë; të mos i bëjnë shok All-llahut dhe të mos thonë se Ai ka fëmijë. All-llahu i Madhërishëm është Një, nuk ka shok dhe as nuk ka të ngja-shëm. Është All-llahu më i Madhi, Ai që ka krijuar gjithçka, që ka paracaktuar gjithçka. All-llahu i Madhërishëm i ka dhënë njeriut cilësi që ia lehtësojnë bashkëpunimin me të tjerët. All-llahu i Madhërishëm u ka dhënë kafshëve cilësi që i bëjnë ato të dobi-shme për njeriun. Edhe Diellin, Hënën, ujin dhe ajrin All-llahu i Madhërishëm i bëri të dobishëm për njeriun. Kështu, gjithësia ecën në rregullsi të madhe. All-llahu i Madhërishëm krijoi gjith-ashtu bimët në lloje të shumta, në mënyrë që krijesat e Tij të përfitojnë nga ato, që njeriu e kafsha të hanë bimë të gjelbërta e të freskëta. Njerëzit dhe kafshët përfitojnë prej tyre edhe kur bimët thahen. E gjithë kjo është nga mëshira e All-llahut mbi krijesat e Tij. E gjithë kjo është Paracaktimi dhe Urtësia e All-llahut. Bimët, mbirja dhe tharja e tyre të kujtojnë jetën e kësaj bote. Ajo është si bimët; fillon dhe... mbaron. All-llahu i Madhë-rishëm i tregon Profetit të Tij se Ai do tia kumtojë atij Kuranin nëpërmjet Xhebrailit të çiltër e Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) nuk do të harrojë gjë nga Kurani, me lejen e All-llahut. Por ka disa ajete që All-llahu i ka anuluar e që nuk konsiderohen pjesë të Kuranit dhe Profeti (paqja dhe beki-mi i All-llahut qofshin mbi të) mund të mos i mbante mend.

All-llahu i Madhërishëm thotë se Ai di gjithçka. Ai di atë që njerëzit e fshehin dhe atë që njerëzit e nxjerrin në pah. Madje, All-llahu i Madhërishëm di edhe atë që u shkon nëpër mend njerëzve, di ngacmimet që vetja ia bën gjithkujt. Kështu, All-llahu i Madhërishëm i paralajmëron njerëzit.

All-llahu i Madhërishëm i drejtohet të Dërguarit të Tij: Vërtet, All-llahu ka zgjedhur për ty një fe të lehtë, pa vështi-rësi.

All-llahu i Madhërishëm është i kënaqur nga Profeti i Tij dhe nga Bashkësia (ummeti) Islame. Kjo fe është e lehtë për tu ndjekur, prandaj All-llahu e urdhëroi Profetin e Tij që tua përcillte atë njerëzve, që tua kujtonte atyre madhështinë e kësaj feje dhe ti nxiste ata të besonin All-llahun.

Ai njeri që e ka frikë All-llahun e Madhërishëm do të përfitojë nga Kurani. Tek ai do të duken frytet e kësaj frike me adhurim dhe bindje e ai do të ndihet i lumtur. Në të kundërt, njeriu, që e dëgjon Kuranin por e lë atë pas dore dhe nuk përfiton prej tij, nuk do ta gjejë lumturinë as në këtë botë e as në Botën Tjetër. Në Botën tjetër All-llahu do ta fusë në zjarrin e xhehenemit. Aty nuk do të ketë më një jetë të këndshme; aty do të jetë mes jetës dhe vdekjes, e ky është dënimi më i madh.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm i ka urdhëruar muslimanët që ta madhërojnë e ta kujtojnë vazhdimisht Atë. Është kumtuar që, kur Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) i zbriti ajeti,Madhëroje Zotin tënd, më të Lartësuarin, ai tha: Thua-jeni këtë ajet kur të bini në sexhde. (E kumton Ahmedi dhe Ebu Daudi)

2. All-llahu i Madhërishëm e ka krijuar gjithësinë me tërë rregullsinë. 

3. All-llahut të Madhërishëm nuk mund ti fshihet asgjë, asnjëherë.

4. Islami është fe e lehtësisë.

5. Ai që e dëgjon këshillën dhe përfiton prej saj, ka arritur lumturinë; kurse ai që nuk e pranon këshillën, ka humbur.

6. Ata që do të hyjnë në Zjarr do të jenë midis vdekjes dhe jetës.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çfarë duhet të thotë muslimani kur bie në sexhde?

2. Çajete të kujtohen kur shikon një elefant a deve?

3. Si do të jetë gjendja e atyre që do të jenë në zjarr?

AJETET 14 - 19

14. Ka shpëtuar ai, që është pastruar, ( 15. Që e kujton madhërinë e Zotit të vet dhe falet. ( 16. Por, ju po i jepni përparësi jetës së kësaj bote. ( 17. E dihet se jeta e Botës Tjetër është më e dobishme dhe e përjetshme. ( 18. Vërtet, kjo (këshillë) gjendej edhe në Fletët e para, ( 19. Në Fletët e Ibrahimit dhe të Musait.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Në këto ajete All-llahu i Madhërishëm tregon se i lumturi dhe i shpëtuari është ai që nuk bën mëkate, që e pastron veten e tij nga ato, që nuk është si disa të tjerë, të cilët e duan këtë botë më shumë se Botën Tjetër e punojnë për këtë botë më shumë se për Botën Tjetër. Muslimani i çiltër punon edhe për këtë botë edhe për Botën Tjetër, por ai i kushton më shumë vëmendje Botës Tjetër, sepse jeta në atë Botë është më e mirë se jeta në këtë botë. Në Botën e Përtejme jeta është e përhershme, ajo nuk ka fund, kurse jeta e kësaj bote nuk është gjithmonë e bukur dhe një ditë do të mbarojë. Vërtet, këto janë këshilla dhe porosi për të gjithë njerëzit. All-llahu i Madhërishëm i ka përmendur këto këshilla në Kuran, që i zbriti Muhammedit dhe në Fletët, që ua zbriti Ibrahimit dhe Musait.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Muslimani që i kushton vëmendje lumturisë në Botën Tjetër largohet nga mëkatet.

2. Janë vepra e veprime të muslimanëve të çiltër pastrimi i pasurisë, përmendja shpesh e All-llahut dhe falja e namazit rregullisht.

3. All-llahu i Madhërishëm i qorton ata, që e duan këtë botë më shumë se Botën Tjetër.

4. Mesazhet e Profetëve ftojnë njësoj në moralin e mirë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Ajetet përmendin tri vepra të muslimanëve të çiltër. Cilat janë ato?

2. Sureja flet për tre Profetë. Thoni cilët janë ata, sipas kohës kur kanë jetuar?

3. Lidhni çdo fjalë të kolonës A me fjalën që i përshtatet në kolonën B.

SUREJA EL GASHIJE

(E zbritur në Mekë, ka 26 ajete)

Ajetet 1 - 16

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. A të erdhi ty lajmi për shkatërrimin (Gjithëpërfshirës)? ( 2. Atë Ditë sheh fytyra të përulura, ( 3. Të lodhura e të rraskapitura (nga mundimi). ( 4. Ata hyjnë në Zjarrin e ndezur fort. ( 5. U jepet të pijnë prej një burimi të valë. ( 6. Ata nuk kanë ushqim tjetër, përveç një barishteje me gjemba e me helm, ( 7. Që as nuk të jep fuqi dhe as nuk ta shuan urinë. ( 8. Atë Ditë sheh fytyra të ndritshme. ( 9. Të kënaqura për veprat e veta. ( 10. Në xhenet të shkallës së lartë. ( 11. Aty nuk dëgjojnë fjalë të pakëndshme. ( 12. Aty ka burime që rrjedhin. ( 13. Aty ka shtretër të lartë, ( 14. Gota të vëna pranë, ( 15. Jastëkë të renduar për mbështetje ( 16. Dhe qilima të shtruar.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për fundin e keq të femohuesve, për fundin e lumtur të muslimanëve dhe për disa krijesa të All-llahut.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kjo sure flet për Ditën e Gjykimit, e cila kaplon të gjithë njerëzit. All-llahu i Madhërishëm ia kujton të Dërguarit të Tij këtë lajm të madh, të cilin duhet ta dinë të gjithë njerëzit. Ai i tregon Profetit cilësitë e atyre që do të hyjnë në xhehenem dhe dënimin që u është përgatitur atyre. All-llahu tregon, gjithashtu, edhe për ata që do të futen në xhenet dhe për të mirat, që u janë përgatitur atyre. Pas Ditës së Ringjalljes dhe pas Gjykimit njerëzit do të ndahen në dy grupe. Grupi i parë, janë ata që do të futen në Zjarr. Ata do të jenë kokulur. Në fytyrat e tyre do të duket pendimi, sepse ata punuan dhe u lodhën në këtë botë, por veprat e tyre shkuan kot e nuk u pranuan nga All-llahu i Madhërishëm. Ndoshta veprat e tyre qenë adhurim; ndoshta qenë vep-ra të këqija dhe të shthurura. Omeri (All-llahu qoftë i kënaqur me të) pa një ditë një prift të krishterë, të lodhur aq shumë nga adhurimi, sa mezi mbahej. Omeri (All-llahu qoftë i kënaqur me të) qau dhe këndoi ajetin: Atë Ditë, sheh fytyra të përulura. Të lodhura e të rraskapitura (nga mundimi). Ata hyjnë në Zjarrin e ndezur fort. Në të vërtetë, prifti u lodh në një adhurim të cilin nuk e pranon All-llahu i Madhërishëm në Botën e Përtejme, sepse ai nuk e njohu All-llahun si Zotin e Vetëm. Ai nuk e adhu-roi All-llahun ashtu siç duhet dhe rezultati ishte lodhja në këtë botë dhe dënimi në Botën Tjetër.

Ata që do të hyjnë në xhehenem do të digjen në Zjarrin e tij shumë të fortë. Burimi, ku do të pinë ata, do të nxjerrë ujë të valuar. Ata do të hanë ushqim të keq; ai do të jetë një lloj dënimi për ta. Ai do tua çjerrë barqet.

Grupi i dytë janë ata që do të hyjnë në xhenet. Fytyrat e tyre do të jenë të çelura e të bukura. Në to do të shihen shenjat e gëzimit e të shpëtimit. Ata do të jenë të kënaqur dhe të gëzuar për veprat që kanë bërë në këtë botë, sepse falë atyre veprave ata u futën në xhenet. Xheneti, që All-llahu ka përgatitur për besimtarët, është i lartë, i bukur; në të nuk fliten fjalë të këqija. Atje do të dëgjohen vetëm fjalë të mira nga engjëjt që do ti vizitojnë besimtarët.

Në xhenet ka burime me ujë të kulluar; ka shumë pije të shijshme, si vera, qumështi e të tjera që All-llahu i ka përgatitur për të devotshmit. Ata që do të hyjnë në xhenet do të mbështeten mbi jastëkë, mbi ndenjëse të larta e të rehatshme. Atyre do tu shtrohen qilima të bukur gjithandej. Ata do të kenë përpara vetes gota të mbushura me pije të shijshme. Të mirat e xhenetit janë të shumta dhe të mëdha. Mendja e njeriut nuk mund ti përfytyrojë të mirat e xhenetit ashtu siç janë në të vërtetë. Kur Kurani flet për xhenetin, duke na thënë se aty do të ketë pije, ushqime e vende të rehatshme për tu ulur, ai vetëm se dëshiron të na e përafërsojë kuptimin, sepse, në të vërtetë, ato të mira që gjenden në xhenet nuk u ngjajnë të mirave që gjenden në këtë botë. Ngjashmëri e vetme janë vetëm emrat, që njerëzit ta kuptojnë Fjalën e All-llahut të Madhërishëm.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Ajetet na tregojnë humbjen e madhe të femohuesve. Ata lodhen në këtë botë dhe dënohen në Botën Tjetër.

2. Ajetet flasin për çfarë ka përgatitur All-llahu për femohuesit në xhehenem.

3. Ajetet flasin për atë që ka përgatitur All-llahu për besimtarët në xhenet.

PYETJE DHE USHTRIME

1. All-llahu i Madhërishëm ka përmendur dy cilësi të ushqimit që do të hanë femohuesit në Botën Tjetër. Cilat janë këto cilësi?

2. Ajetet flasin për disa të mira të xhenetit. Përmendni tri prej tyre.

3. El Gashije është një nga emrat e Ditës së Gjykimit. Thoni tre emra të tjerë të Ditës së Gjykimit, të cilat janë për-mendur në suren e mëparshme.

AJETET 17 - 26

17. A nuk i shikojnë devetë se si janë krijuar, ( 18. Edhe qiellin se si është ngritur lart, ( 19. Edhe kodrat se si janë vendosur! ( 20. Edhe tokën se si është shtruar? ( 21. Ti këshillo; ti je vetëm një këshillues. ( 22. Ti nuk je zotërues i tyre, ( 23. Përveç atij që sprapset e nuk beson. ( 24. All-llahu e dënon atë me vuajtje të mëdha. ( 25. Ata (njerëzit) vetëm te Ne kthimin e kanë. ( 26. Dhe detyra Jonë është gjykimi i tyre.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu i Madhërishëm u thotë njerëzve që të shikojnë disa nga krijesat e Tij të mrekullueshme, të cilat tregojnë fuqinë e Tij. All-llahu i Madhërishëm u kërkon njerëzve të shikojnë deve-të dhe të meditojnë për krijimin e kësaj kafshe. Arabët, të cilë-ve u zbriti së pari Kurani, i përdornin shumë devetë. Vërtet, deveja është një kafshë e mrekullueshme, që e meriton të mendohet për krijimin e saj dhe për cilësitë e saj. Deveja është një nga kafshët që e duron shumë etjen. Në qoftë se deveja pi ujë të kripur, trupi i saj e kthen në ujë të ëmbël. Deveja është në gjendje të gjejë rrugët me anë të yjeve. Deveja ka edhe shumë cilësi të tjera që e dallojnë nga kafshët e tjera. All-llahu i Madhërishëm i fton njerëzit të shikojnë gjithashtu qiellin se si All-llahu e bëri atë të lartë, si e bëri atë të fortë e të qëndrue-shëm dhe si e ka zbukuruar atë me yje. All-llahu i Madhërishëm u kërkon njerëzve që të shikojnë malet e larta. All-llahu i Madhërishëm i ka krijuar malet që të përforcojnë Tokën. Në male ka edhe plot dobi të tjera. All-llahu i Madhërishëm u thotë njerëzve që të shikojnë tokën, ku ata jetojnë. All-llahu i Madhë-rishëm e ka bërë të lehtë jetesën. Megjithëse ajo rrotullohet, njerëzit lëvizin të qetë e të sigurt, pa e ndjerë lëvizjen.

Shikimi i krijesave të All-llahut, të cilat njerëzit i kanë para syve çdo ditë, dhe mendimi për krijimin e tyre i shtyn ata ta besojnë All-llahun, Librin e Tij dhe të Dërguarin e Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

All-llahu i Madhërishëm kërkoi nga i Dërguari i Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që të ftonte të gjithë njerëzit në Islam, që tu kujtonte atyre Gjykimin përpara All-llahut dhe përfundimin në xhenet ose në Zjarr. Ai që do ta ndjekë të Dërguarin dhe do të bëhet musliman, ai ka zjedhur rrugën e shpëtimit. Nuk detyrohet nga i Dërguari të bëhet musliman ai që ngul këmbë në mendimin e vet, sepse nuk ka dhunë në fe. I takon All-llahut ti gjykojë ata.

All-llahu i Madhërishëm i paralajmëron ata që nuk e pranojnë Islamin duke i thënë se do të kthehen tek All-llahu i Madhërishëm, se All-llahu do tu kërkojë llogari për mohimin e tyre dhe do ti dënojë rëndë në zjarrin e xhehenemit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Të mendosh për krijesat e All-llahut është adhurim. All-llahu i Madhërishëm ka urdhëruar të mendojmë për krijesat e Tij dhe Ai do ta shpërblejë atë që e bën këtë.

2. All-llahu i Madhërishëm e urdhëron Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që tu kujtojë njerëzve frikën e All-llahut dhe Ditën e Gjykimit.

3. Islami nuk e detyron njeriun të bëhet musliman, por në të njëjtën kohë ai nuk e lejon njeriun që ta pengojnë thirrjen në Islam a ta luftojë atë.

4. Njerëzit do të kthehen tek All-llahu i Madhërishëm dhe në Ditën e Gjykimit All-llahu do tu kërkojë atyre llogari për veprat e bëra.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni disa cilësi që e dallojnë devenë nga kafshët e tjera.

2. Përse quhet deveja anija e shkretëtirës?

3. Çfarë ju tërheq vëmendjen kur shikoni qiellin sipër jush?

SUREJA EL FEXHR

(E zbritur në Mekë, ka 30 ajete)

Ajetet 1 - 14

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për agimin! ( 2. Për dhjetë netët! ( 3. Për çiftin dhe për tekun! ( 4. Për natën që shkon! ( 5. A janë këto betime për të mençurin? ( 6. A nuk e di ti se çbëri Zoti yt me Ad-in? ( 7. Me banorët e Iremit me ndërtesa të larta, ( 8. Që si ata (populli Ad) nuk është krijuar askush në Tokë! ( 9. Dhe me Themudin, të cilët shpuan shkëmbinj në luginë. ( 10. Dhe me Faraonin e fortifikuar me tenda (ushtarake), ( 11. Të cilët e tepruan me krime në tokë ( 12. Dhe në të shtuan shkatërrimin. ( 13. E All-llahu kundër tyre lëshoi lloj-lloj dënimesh. ( 14. Se Zoti yt është që përcjell (u rri në pritë).

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për disa popuj femohues dhe për dënimin që iu dha atyre. Sureja flet edhe për natyrën e njeriut, për Botën Tjetër dhe për çfarë do të ndodhë në të.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Fillimi i sures tregon për disa popuj që kanë jetuar përpara Islamit. All-llahu i Madhërishëm, me fuqinë e Tij, betohet në agimin, për ato orë të qeta e të bukura që janë fillimi i ditës.

All-llahu i Madhërishëm betohet në dhjetë ditë të bekuara, që mund të jenë dhjetë ditët e muajit Dhul Hixhxhe, kur kryhet shtylla e pestë e Islamit, haxhi. Të tilla janë edhe dhjetë ditët e fundit të muajit të Ramazanit, ndër të cilat është një natë më e mirë se një mijë muaj. Nata e Kadrit. All-llahu betohet, gjitha-shtu në ditën e kurbaneve, që është dita e dhjetë e muajit Dhul Hixhxhe. All-llahu betohet për ditën teke, që është dita e nëntë e muajit Dhul Hixhxhe, Dita e Arafatit. All-llahu i Madhërishëm betohet për natën kur ajo shkon. Në këtë betim gjejmë një shenjë të mrekullueshme; Lindjen dhe Perëndimin. Betimi i All-llahut në Lindjen dhe Perëndimin, në këtë mrekulli, është i mjaftueshëm për të bindur një njeri me mendje të shëndoshë se All-llahu i Madhërishëm mund ti asgjësojë kufrin dhe të këqinjtë kur të dojë, sado të fortë të jenë ata.

All-llahu i Madhërishëm na tregon se si ka asgjësuar popullin e Adit. Ai qe popull i fortë e i qytetëruar. Jetonte në qytete të mëdha, me ndërtesa të larta, që nuk gjendeshin në vende të tjera. Por, kur populli i Ad-it e përgënjeshtroi të Dërguarin e All-llahut, Hudin, All-llahu i Madhërishëm e shkatërroi atë. Atyre nuk u bëri dobi forca dhe qytetërimi.

All-llahu i Madhërishëm shkatërroi edhe popullin e Themudit. Edhe ai ishte i fortë. Ata kishin bërë shtëpi në shkëmbinj. Megjithatë All-llahu i shkatërroi ata, kur përgënjeshtruan Profetin e All-llahut, Salihun. All-llahu i Madhërishëm e mbyti Faraonin dhe ushtrinë e tij, i mbyti ata që kishin piramidat, që ngjanin si shtylla të stërmëdha në tokë, sikur të ishin male. All-llahu i asgjësoi ata, sepse përgënjeshtruan Profetin e All-llahut, Musa-në.

Të gjithë popujt që përmendëm i kishin kaluar caqet dhe u kishte pëlqyer së tepërmi fuqia e vet. Kështu ata filluan të përhapnin të keqen mbi tokë, luftuan të Dërguarit e All-llahut e bënë vepra të liga. All-llahu i Madhërishëm zbriti dënimin mbi ata popuj, sepse Ai mbikëqyr me kujdes veprat e njerëzve dhe i regjistron ato. Ai dënon ata që kanë bërë vepra të liga, si në këtë botë, ashtu edhe në Botën Tjetër.

Në këto ajete shohim se All-llahu i paralajmëron femohuesit kurejshë që të kenë frikë se Ai do ti asgjësonte ata, në qoftë se ata do të vazhdonin me mohimin e tyre, sepse All-llahu i Madhërishëm kishte asgjësuar edhe më parë popuj më të fortë se ata.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm i ka pëlqyer disa ditë e net më shumë se disa të tjera.

2. All-llahu i Madhërishëm ka asgjësuar shumë njerëz, sepse ata përgënjeshtruan të Dërguarit dhe përhapnin të keqen mbi tokë.

3. All-llahu i Madhërishëm i mbikëqyr femohuesit dhe i shënon veprat e tyre, që më pas ti dënojë ata rëndë.

4. Fuqia e njerëzve nuk është asgjë në krahasim me fuqinë e All-llahut të Madhërishëm.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotësoni vendet bosh.

a) All-llahu i Madhërishëm dërgoi Profetin ______________ te populli i Ad-it , dërgoi Salihun te ________ dhe _________ te Faraoni.

2. Përmend një muaj që pëlqehet më shumë se të tjerët dhe një natë që pëlqehet më shumë se të tjerat.

3. Përpiquni të gjeni se ku jetonin tre popujt që përmenden në ajete.

AJETET 15 - 30

15. E njeriu, kur e sprovon Zoti i tij, kur e nderon dhe e begaton, thotë: Zoti im më ka nderuar. ( 16. Por, kur, për ta sprovuar, ia pakëson riskun, ai thotë: Zoti im më ka poshtëruar! ( 17. Jo, nuk është ashtu! Por ju nuk pëfillnit bonjakun, ( 18. Nuk e nxisni njëri-tjetrin për ta ushqyer të varfrin. ( 19. Dhe ju e hani trashëgimin (me të padrejtë) ( 20. Dhe pasurinë e doni së tepërmi. ( 21. Jo, mos ashtu! Kur të dridhet toka me dridhje të njëpasnjëshme ( 22.Dhe kur të vijë Zoti yt dhe engjëjt qëndrojnë radhë-radhë ( 23. Dhe atë ditë sillet xhehenemi e atëherë njeriut i bie ndërmend, por sa do ti hyjë në punë kjo atij? ( 24. E thotë: Ah, i gjori unë, sikur të isha parapërgatitur për jetën time! ( 25. Atë Ditë, askush nuk mund të dënojë si Ai. ( 26. Dhe lidhjet (vargojt) e Tij janë të tilla si të askujt tjetër. ( 27. (Shpirtit të mirë do ti thuhet:) O (ti) shpirt në qetësi e në kënaqësi të plotë! ( 28. Kthehu te Zoti yt, i kënaqur për vete, i kënaqur edhe Zoti me ty! ( 29. Hyr në mes të robve të Mi. ( 30. Hyr në xhenetin Tim.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Në qoftë se njeriu nuk e beson All-llahun e nuk kënaqet me gjykimin dhe përcaktimin e Tij, atëherë prej tij vijnë sjellje të këqija. Këto sjellje tregojnë paditurinë e tij dhe besimin e kotë të tij. Ky njeri i paditur, kur All-llahu i Madhërishëm i fal pasuri dhe ia bën jetën të lumtur, thotë: All-llahu më do dhe më nde-ron mua, e unë e meritoj këtë. Por, kur All-llahu do ta vërë në provë besimin e këtij njeriu e të shohë durimin e tij, duke mos i dhënë gjithçka që dëshiron, ai zemërohet me Zotin e tij dhe thotë: All-llahu më urren dhe më ul mua, e nuk më jep atë që meritoj. All-llahu e qorton njeriun për mendimin e keq e për keqkuptimin e tij. All-llahu u thotë këtyre njerëzve: Nuk është ashtu siç mendoni dhe besoni ju. Jeni ju ata që nuk e shpenzoni si duhet pasurinë dhe nuk jepni prej saj për të bërë punë të mira. Ju nuk i jepni jetimit dhe nuk e ndihmoni atë, e ky është veprim i keq. Ju nuk e ndihmoni dhe nuk e nxisni njëri-tjetrin për të ushqyer nevojtarin e varfër. Megjithëkëtë, ju o njerëz shkelni të drejtat e të tjerëve, u merrni pasuritë të pafuqishmë-ve e lakmia për pasurinë ju bën ta siguroni atë në rrugë të papërligjura. Njeriu i bën veprat e këqija dhe e harron përfun-dimin, e harron vendin që e pret në Ditën e Gjykimit.

Kur të vijë ora e Kijametit, All-llahu i Madhërishëm do të bëjë të lëkundet Toka e çka në të. Gjithçka mbi Tokë do të ndryshojë. Do të vijë All-llahu, ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij, që të gjykojë robërit e Tij. Vijnë edhe engjëjt të rreshtuar dhe afrohet xhehenemi për ta parë ata që do të hyjnë në të. Kur të ndodhin të gjitha këto, njeriu do të bindet se ka qënë i gabuar në këtë botë që nuk e ka besuar Ditën e Gjykimit dhe nuk ka bërë vepra të mira. Por pranimi i mëkateve nuk do tu bëjë dobi të tillë njerëzve, ashtu siç nuk do tu bëjë dobi edhe pendimi për ato që kanë bërë, sepse Dita e Gjykimit është vetëm për ti dënuar ose për ti shpërblyer, jo për të punuar.

Ditën e Gjykimit, All-llahu i Madhërishëm i dënon ata që do të hyjnë në Zjarr - femohuesit dhe mëkatarët - me një dënim të pashembullt. Askush nuk mund ti shpëtojë dënimit të All-llahut.

Pasi ka folur për shpirtin e keq, All-llahu i Madhërishëm flet edhe për shpirtin e besimtarit. Shpirti i besimtarit do të kthehet te Zoti i vet, i sigurt dhe i qetë, sepse ai e besoi All-llahun e Madhërishëm dhe iu bind Atij. All-llahu i Madhërishëm është i këna-qur prej këtij shpirti, e Ai do ta bëjë edhe këtë shpirt të jetë i kënaqur nga të mirat që All-llahu ka përgatitur për të në Botën Tjetër. All-llahu do ta fusë atë me robtë e Tij të mirë në kop-shte të paparë.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Është cilësi e jobesimtarëve të mos e falënderojnë All-llahun.

2. Të jemi të butë me jetimin, ta ushqejmë dhe ta ndihmojmë të varfrin.

3. Ditën e Gjykimit mëkatari do të pendohet që nuk e ka adhuruar siç duhet All-llahun, por pendimi nuk do ti bëjë dobi.

4. Ditën e Gjykimit do të afrohet xhehenemi, për të qenë më pranë atyre që do të hyjnë në të.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni tri cilësi të këqija të jobesimtarëve, të cilat përmenden në sure.

2. Çthotë jobesimtari kur i pakësohet pasuria?

3. Si do të qëndrojnë engjëjt në Ditën e Gjykimit?

4. Çdo të thotë: Nuk e nxisni njëri-tjetrin për të ushqyer të varfrin.?

5. Si do të kthehet shpirti besimtar te Zoti i vet?

6. Çthotë Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) për afrimin e Zjarrit në Ditën e Gjykimit?

SUREJA EL BELED 

(E zbritur në Mekë, ka 10 ajete)

Ajetet 1 - 10

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Betohem për këtë qytet! ( 2. E ti gjendesh në këtë qytet. ( 3. Betohem në prindin dhe në atë që lind prej tij. ( 4. Vërtet, Ne e krijuam njeriun në vështirësi të njëpasnjëshme. ( 5. A mendon ai (njeriu) se atë nuk do ta mposhtë askush, ( 6. Kur thotë: Unë kam shpenzuar shumë pasuri? ( 7. A mendon ai se nuk e ka parë askush? ( 8. A nuk i dhamë Ne atij dy sy, ( 9. Edhe gjuhë e dy buzë, ( 10. Dhe ia kemi treguar atij të dyja rrugët?

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për rëndësinë e betimit për besimtarët, për jobesimtarët dhe për fundin e secilit prej tyre. Ajo flet për Ditën e Kijametit dhe për çfarë do të ndodhë atë Ditë.

KUPTIMI I FJALËVE

Në këtë qytet - Në Mekën e Nderuar.

Ti gjendesh në këtë qytet - Ti je banor i lirë e me të drejta të plota i Mekës.

Të dyja rrugët - Rruga e vështirë të besimit dhe të durimit, për të cilën flitet më poshtë, dhe rruga e lehtë të mëkatit e të përgënjeshtrimit, për të cilën është folur në ajetet e mësipër-me.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Njeriu i kupton gabim shumë gjëra, prandaj më të shumtën e rasteve nuk i vlerëson ato siç duhet. All-llahu i Madhërishëm i thotë këtij njeriu: Jo! Çështja nuk është ashtu si e mendon ti, por siç e thotë All-llahu i Madhërishëm. All-llahu i Madhërishëm betohet për Mekën e Nderuar. Meka është vendi më i shenjtë mbi Tokë. Mirësia dhe pozita e saj u shtua nga prania e të Dërguarit të All-llahut.

All-llahu i Madhërishëm betohet në prindin dhe në atë që lind prej tij. Ky është vlerësim nga All-llahu për procesin e riprodhimit, të shumimit të njerëzve.

All-llahu i Madhërishëm betohet për çfarë sheh vetë njeriu. Betohet për lodhjen dhe për vështirësitë me të cilat njeriu përballet çdo ditë, se njeriu nuk i vlerëson siç duhet gjërat.

Jobesimtari jeton në këtë botë sikur të ishte ai zot i vetvetes; ai kujton se askush nuk mund ti dalë përsipër; kujton se është i lirë të bëjë gjithçka do, kujton se All-llahu nuk e mbikëqyr atë. All-llahu i Madhërishëm i tregon njeriut se veprimet që bën janë të papranueshme. All-llahu i Madhërishëm e ka krijuar njeriun. Ai i fali atij dy sytë, që të shohë; i fali gjuhën e buzët, që të shprehë i sigurtë atë që ka në veten e vet. All-llahu i Madhërishëm i ka treguar njeriut rrugën e drejtë dhe e ka urdhëruar që të ecë në këtë rrugë; All-llahu i ka treguar njeriut edhe rrugën e shtrembër dhe e ka urdhëruar ti largohet asaj, në mënyrë që morali i tij dhe gjendja e tij (materiale dhe shpirtë-rore) të jenë ashtu siç e kërkon Islami.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Jeta e kësaj bote është e mbushur me mundim e vështi-rësi.

2. I padituri beson se është i lirë të bëjë çtë dojë.

3. All-llahu i Madhërishëm i ka dhënë njeriut shumë mirësi, e prej më të mirave janë shqisat.

4. All-llahu i Madhërishëm ua ka bërë të qartë njerëzve rrugën e drejtë dhe rrugën e shtrembër, që ata të zgjedhin nga do të ecin.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çkuptim kanë fjalët e mëposhtme:

Në këtë qytet; 

Ti gjendesh në këtë qytet.

2. Plotësojini fjalitë e mëposhtme me fjalë nga sureja:

All-llahu i Madhërishëm i ka dhënë njeriut .................., që të shikojë dhe i dha gjuhën, që të ...................

3. Çdo të thotë: Dhe ia sqaruam atij të dyja rrugët.?

AJETET 11 - 20

11. E ai që iu ngjit së përpjetës së thikët (Akabesë) ( 12. E ç’të mësoi ty se ç’është e përpjeta e thikët? ( 13. Është lirimi i një skllavi ( 14. Ose dhënia e ushqimit kur sundon uria ( 15. (Kur i jep) Ndonjë jetimi të afërm,( 16. Ose ndonjë të varfri që e ka molisur varfëria, ( 17. Që pastaj të bëhet prej atyre që besuan, që këshilluan njëri-tjetrin për durim dhe për mëshirë, ( 18. Të tillë janë Shokët e Anës së Djathtë. ( 19. Ndërsa ata që nuk i besuan argumentet Tona, janë të Anës së Majtë. ( 20. Mbi ta do të jetë Zjarri si një rreth i mbyllur.

KUPTIMI I FJALËVE

E përpjeta e thikët - Rruga e drejtë e shpëtimit, që është gjithmonë e vështirë.

Shokët e anës së djathtë - Ata që do të hyjnë në xhenet.

Ata të anës së majtë - Ata që do të hyjnë në xhehenem.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Pasi ka sqaruar në ajetet e mëparshme disa sjellje e veprime të këqija të njeriut, All-llahu i Madhërishëm flet tani për vepra të mira që e shpëtojnë njeriun nga Zjarri dhe e bëjnë të fitojë xhenetin. Veprat e mira e ndihmojnë besimtarin. Ato janë faktorë që ai ta marrë librin e veprave të veta me të djathtën dhe që të jetë prej atyre që futen në xhenet. Kurse, ai që e mohon All-llahun e që nuk bën vepra të mira, do të marrë librin e veprave të veta me dorën e majtë dhe do të jetë prej atyre që do të futen në Zjarr. All-llahu do tua mbyllë atyre dyert e xhehenemit e ata nuk do të mund të dalin më kurrë prej tij. Vepra të mira janë:

1. Të japësh lëmoshë; të paguash për të liruar robërit.

2. Të ushqesh e të ndihmosh nevojtarin, sidomos në rastet më të ngutshme, si p.sh., në kohë urie, në kohë lufte, në kohë tërmeti e përmbytjesh etj.

Të ndihmosh të dobëtit është një vepër shumë e mirë, sidomos kur bëhet fjalë për jetimin, që është edhe nevojtar dhe i afërm. Në këtë rast ndihma konsiderohet edhe lëmoshë edhe shikim i të afërmve.

3. Veprat e mira janë të vështira për ti kryer; ato kërkojnë durim dhe bashkëpunim.Prandaj ta nxisim njëri-tjetrin për të duruar. Muslimanët duhet ta këshillojnë njëri-tjetrin që të jenë të mëshirshëm me nevojtarët dhe ti ndihmojnë ata.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Muslimanin e shpëtojnë nga Zjarri besimi dhe veprat e mira.

2. All-llahu i Madhërishëm urdhëron të ndihmohet nevojtari.

3. Islami porosit që të ndihmohet jetimi e të tregohet dashuri e dhembshuri ndaj tij. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) thotë: “Unë dhe kujdestari i jetimit jemi në xhenet si këta të dy (dhe tregoi të bashkuar dy gishta: gishtin tregues dhe atë të mesit). Pra, ai që kujdeset për jetimin, do të jetë bashkë me të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) në xhenet.

4. Besimtari do ta marrë librin e veprave të veta me dorën e djathtë.

5. Jobesimtari do ta marrë librin e vet me dorën e majtë dhe do të hyjë në xhehenem, të cilit më pas do ti mbyllen dyert.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni nga ajetet dy nga cilësitë e atyre që do të hyjnë në xhenet.

2. Zëvendësoni tri nga fjalët e fjalisë së mëposhtme me fja-lët në kllapa, pa e prishur rendin e fjalisë:

Muslimani beson se, kur ushqen të varfrin, e kënaq All-llahun.

(Besimtari) (është i sigurtë) (jetimin)

3. Në Ditën e Gjykimit All-llahu i Madhërishëm i ndan njerëzit në dy grupe. Cilët janë këto grupe?

4. Tregoni një ngjarje, që e keni dëgjuar ose që ju ka ndodhur, ku të flitet për ndihmën që u është dhënë nevojtarëve.

5. Thoni dy çështje që i përfitojmë nga ajetet.

SUREJA ESH SHEMS

(E zbritur në Mekë, ka 15 ajete)

Ajetet 1 - 10

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për Diellin dhe dritën e tij! ( 2. Për Hënën, që vjen pas tij (Diellit)! ( 3. Për ditën, që e zbulon atë (Diellin)! ( 4. Për natën, që e mbulon atë (Diellin)! ( 5. Për qiellin dhe ndërtimin e tij (të mrekullueshëm)! ( 6. Për Tokën dhe shtrirjen e saj të gjerë! ( 7. Për Shpirtin dhe përmasat e rregullsinë që i dha atij ( 8. Dhe ia mësoi çështë e mira dhe çështë e keqja, ( 9. Ka shpëtuar ai që e pastroi vetveten ( 10. Dhe ka dështuar ai, që e poshtëroi atë (Shpirtin).

KUPTIMI I FJALËVE

Ia mësoi se çështë e mira dhe çështë e keqja - Ia mësoi njeriut se cila ishte rruga e drejtë dhe cila ishte rruga e shtrem-bër.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Në këtë sure All-llahu i Madhërishëm betohet në disa nga krijesat e tij të mrekullueshme. Ai betohet në Diellin dhe në dritën e tij, betohet në ditën kur toka bëhet e dukshme nën dritën e Diellit. All-llahu betohet në Hënën, që duket kur perëndon dielli, betohet në natën, e cila mbulon tokën e çka mbi tokë. All-llahu i Madhërishëm betohet në qiellin dhe Atë që e ka krijuar qiellin. All-llahu betohet në Veten e Vet. All-llahu betohet në Tokën, të cilën e bëri me shtrirje të gjerë për të lehtësuar jete-sën në të. All-llahu betohet gjithashtu në njeriun, të cilin Ai e krijoi aq bukur dhe ia bëri të qartë rrugën e mirë dhe rrugën e keqe.

All-llahu i Madhërishëm është betuar në tërë këto mrekulli, që tregojnë fuqinë e Tij të madhe, për një çështje shumë të rëndësishme: ti tregojë njeriut se ai, i cili e pastron veten nga shirku dhe nga mëkatet do të shpëtojë dhe do të hyjë në xhenet, kurse ai, i cili e humb veten e tij me kufr dhe e prish veten me mëkate, do të futet në xhehenem. E, ai që do të futet në xhehenem, le të qortojë vetëm veten e vet, sepse All-llahu i Madhërishëm ia bëri të qartë rrugën e drejtë dhe e porositi që të ecë sipas saj. All-llahu i Madhërishëm ia bëri të qartë njeriut edhe rrugën e shtrembër dhe e porositi që ti qëndrojë larg asaj. All-llahu i Madhërishëm thotë: Dhe ia mësoi se çështë e mira dhe çështë e keqja.”

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Gjithësia dhe krijesat e mrekullueshme që janë në të tregojnë fuqinë e All-llahut të Madhërishëm.

2. All-llahu i Madhërishëm e ka krijuar njeriun në trajtën më të bukur dhe i ka treguar atij rrugën e drejtë dhe rrugën e shtre-mbër.

3. Njeriu që e ruan veten dhe u largohet mëkateve, do të shpëtojë duke u futur në xhenet.

4. Kur Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) këndonte ajetin Për shpirtin dhe përmasat e rregullsinë që i dha atij, thoshte: O All-llahu im! Jepu shpirtrave tanë për-kushtim e pastroji ata! Ti je Ai që i pastron shpirtrat më mirë se kushdo. (Muslimi)

PYETJE DHE USHTRIME

1. Tregoni një ajet nga sureja, në të cilin All-llahu tregon se ia ka bërë njeriut të qartë rrugën e drejtë dhe rrugën e shtrem-bër.

2. Përmendni tri krijesa në të cilat All-llahu i Madhërishëm betohet në këtë sure.

3. Çdo fjalie të kolonës A i vini përballë fjalinë që i për-shtatet në kolonën B.

A

Kur perëndon Dielli

Kur vjen drita

Në qoftë se njeriu u lar-gohet mëkateve

B

Toka dhe çka në të bëhet e dukshme

Hyn në xhenet

Del Hëna

AJETET 11 - 15

11. Themudët përgënjeshtruan për shkak të arrogancës së vet, ( 12. Kur më i keqi i tyre u ngrit me të shpejtë. ( 13 E, i Dërguari i tyre u pati thënë: Kijeni kujdes devenë e All-llahut dhe mos e pengoni atë të pijë ujë.” ( 14. Ata nuk i besuan atij dhe e therën atë (devenë) e Zoti i tyre ua rreshtoi ndëshkimet dhe i rrafshoi. ( 15. E Ai (All-llahu) nuk u trembet pasojave të atij (ndëshkimi).

KUPTIMI I FJALËVE

Themudët - Një fis, që sipas historianëve thuhet se e kishte prejardhjen nga bregu lindor i lumit Eufrat.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kur All-llahu i Madhërishëm tregon në fillimin e kësaj sureje se ai që bën mëkat shkatërron vetveten, flet për Themudët, të cilët e shkatërruan veten e tyre duke mohuar All-llahun dhe duke bërë mëkate. All-llahu i Madhërishëm dërgoi Profetin Salih (paqja qoftë mbi të) te Themudët, që ti ftonte të besonin në All-llahun, por ata e përgënjeshtruan Profetin e dërguar nga All-llahu. Atëherë, All-llahu i Madhërishëm, me fuqinë e Tij, nxori nga një gur një deve, e cila pinte sasi shumë të mëdha uji. Deveja ishte argument që tregonte se Salihu ishte i Dërguar nga All-llahu. Salihu i kishte paralajmëruar Themudët, që të mos e ngacmonin devenë dhe të mos e pengonin të pinte ujë; por ata kishin rënë në një mendje që ta përgënjeshtronin Salihun dhe ta vrisnin devenë. Kështu njëri prej tyre, më i keqi, u çua dhe e theri devenë. Atëherë, All-llahu i Madhërishëm bëri që ti zërë toka nën vete, duke i shkatërruar ata të gjithë. All-llahu i Madhërishëm bën gjithçka që do. Askush nuk mund ti kërkojë llogari All-llahut për asgjë.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu nuk e dënon një popull pa i dërguar më parë të Dërguar që ti ftojë ata në rrugë të drejtë dhe ti paralajmërojë ata për dënimin që i pret, nëse nuk kthehen nga rruga e shtrem-bër.

2. Ajetet tregojnë gjithëfuqishmërinë e All-llahut. Ai nxori nga guri një deve të gjallë.

3. All-llahu i Madhërishëm e ndihmon të Dërguarin e Vet dhe i shkatërron ata që e mohojnë dhe që e përgënjeshtrojnë.

4. All-llahu i Madhërishëm bën çfarë të dojë dhe askush nga krijesat e tij nuk mund ta pyesë për ato që bën.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Si quhet Profeti që dërgoi All-llahu te Themudët?

2. Flisni me fjalët tuaja për devenë e Salihut dhe për çfarë i ndodhi asaj.

3. Përse bëri All-llahu që prej guri të dilte një deve?

4. Flisni për dy çështje që i mësojmë nga ajetet.

SUREJA EL LEJL

(E zbritur në Mekë, ka 21 ajete)

Ajetet 1 - 11

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për natën, që me errësirë mbulon Gjithësinë! ( 2. Për ditën, kur ajo ndrin! ( 3. Për Atë që krijoi mashkullin dhe femrën! ( 4. Vërtet, (qëllimet) për të cilat ju përpiqeni janë të shumëllojshme. ( 5. E, përsa i përket atij që jep (lëmoshë) dhe që ruhet (nga mëkati) ( 6. Dhe me tërë çiltërinë dëshmon më të mirën. ( 7. Ne do ta përgatisim atë për më të lehtën. ( 8. Përsa i përket atij që bën koprraci dhe e ndien veten të pavarur (nga Zoti), ( 9. Dhe që përgënjeshtron atë më të mirën, ( 10. Ne do ta përgatisim atë për më të vështirën. ( 11. E pasuria e tij nuk do ti bëjë dobi, kur ai të bjerë (në Gropë).

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për jetën e njeriut në këtë botë dhe për fundin e saj. Njeriu do të shkojë ose në xhenet ose në Zjarr.

KUPTIMI I FJALËVE

Për më të lehtën - Për rrugën e drejtë dhe për të marrë sevape.

Për më të vështirën - Për ta munduar e për ta vënë në vështirësi.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

All-llahu i Madhërishëm është i Plotfuqishëm për të krijuar gjithçka që do Ai. All-llahu i Madhërishëm tregon disa nga krijesat e tij të mrekullueshme dhe betohet në to. All-llahu i Madhërishëm betohet për natën, kur ajo mbulon Tokën me errësirën e saj. All-llahu i Madhërishëm betohet edhe në ditën, që vjen pas natës, e bën të duket Toka dhe çka në të. All-llahu betohet, gjithashtu në mashkullin dhe në femrën e çdo krijese. Krijesat ndryshojnë nga njëra-tjetra, si nga cilësitë ashtu edhe nga roli që kanë.

All-llahu e krijoi ditën që njerëzit të punojnë dhe krijoi natën, që njerëzit të flenë. All-llahu i Madhërishëm krijoi mashkullin, që të bëjë punë që i përshtaten atij, krijoi edhe femrën dhe i dha detyrat dhe punët që i përshtaten asaj. Këtë shpërndarje detyrash e punësh mund ta vemë re si te njerëzit, ashtu edhe te krijesa të tjera. Kështu jeta ecën me rregullsi, ashtu siç do All-llahu i Madhërishëm. All-llahu i Madhërishëm betohet se ashtu siç janë veprat e njerëzve të ndryshme, ashtu edhe kërkesa e llogarisë do të jetë e ndryshme. All-llahu do ta ndihmojë në këtë botë, do tia lehtësojë rrugën e drejtë e do ta fusë në xhenet atë, që beson dhe bën vepra të mira, që e jep pasurinë për hir të All-llahut. Kurse ai që e mohon All-llahun, që nuk bën vepra të mira, që nuk i ndihmon të tjerët me pasurinë e vet dhe që tregohet mendjemadh mbi të tjerët, do të ketë një jetë të vështirë dhe pasuria e mbledhur nuk do ti bëjë dobi kur të flaket në Zjarrin e xhehenemit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Ajetet tregojnë fuqinë e All-llahut të Madhërishëm. Ai ka krijuar krijesa nga më të ndryshmet.

2. All-llahu i Madhërishëm i ka mëshiruar robërit e tij, duke e bërë natën kohë qetësie dhe ditën kohë pune dhe lëvizjeje.

3. Veprat e njerëzve janë të ndryshme; dikush bën vepra të mira e dikush bën vepra të këqija.

4. Të gjithë ata që e besojnë All-llahun dhe bëjnë vepra të mira do të hyjnë në xhenet.

5. Të gjithë ata që e mohojnë All-llahun dhe bëjnë vepra të këqija do të hyjnë në xhehenem.

6. Në Ditën e Gjykimit femohuesit nuk do ti bëjë dobi pasu-ria që ka grumbulluar.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Gjej të kundërtën për secilën nga fjalët e mëposhtme:

a) Jep lëmoshë - ..........................

b) Femër - .................................

2. I vini fjalët e mëposhtme në vendet e duhura: gënje-shtra, bujaria, nata.

a) Koprracia është e kundërta e ........................

b) Çiltëria është e kundërta e..........................

c) Dita është e kundërta e .............................

3. Bëni një pasqyrë me dy kolona. Në të parën shkruani tri cilësitë e atyre që do të hyjnë në xhenet dhe përbri secilës, tri cilësi të atyre që do të hyjnë në xhehenem.

4. All-llahu i Madhërishëm e ka bërë të qartë se pasuria nuk do tu bëjë dobi atyre që do të hyjnë në xhehenem. Thoni ajetin që flet për këtë.

AJETET 12- 21

12. Detyra jonë është vetëm të udhëzojmë. ( 13. Vetëm Tonat janë Bota tjetër dhe kjo botë. ( 14. Unë ju kam paralaj-mëruar për Zjarrin e ndezur fort, ( 15. Në të cilin nuk hyn tjetër veçse ai më i shthururi, ( 16. Që përgënjeshtron të Vërtetën dhe i kthen shpinën asaj, ( 17. Ndërsa më i devotshmi (ndaj All-llahut) do të jetë larg tij. ( 18. Ai që jep pasurinë e vet për të pastruar veten, ( 19. Jo për tu shpërblyer nga dikush që i ka bërë mirë më parë, ( 20. Por vetëm për të fituar kënaqësinë e Zotit të vet, më të Lartit. ( 21. Dhe së shpejti ai do ta mbërrijë atë kënaqësi (të plotë).

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Si mirësi mbi robërit e Tij, All-llahu i Madhërishëm u tregoi atyre rrugën e drejtë. All-llahu i Madhërishëm dërgoi Muhammedin si Profet për të gjithë njerëzimin. All-llahu i zbriti atij Kur-anin, që njerëzit të udhëzohen për në rrugën e drejtë dhe ti largohen errësirës e ti afrohen dritës.

All-llahu i Madhërishëm do tu kërkojë llogari njerëzve në Ditën e Gjykimit dhe kjo është e lehtë për All-llahun, sepse është Ai që gjykon, sepse në dorën e Tij është kjo botë dhe Bota Tjetër.

All-llahu i Madhërishëm i ka paralajmëruar femohuesit për zjarrin e fortë të xhehenemit e, megjithatë, ata e mohojnë All-llahun. Të devotshmit, ata që e japin pasurinë e tyre për hir të All-llahut dhe nuk e presin shpërblimin nga askush tjetër përveç Tij, do të jenë larg Zjarrit dhe do ti shpëtojnë nxehtësisë së tij.

Këto ajete zbritën për të lavdëruar Ebu Bekr Es Siddikun, sepse ai jepte shumë nga pasuria e tij për hir të All-llahut. Ebu Bekr Es Siddiku e bleu Bilal ibn Rebahun, kur ai ishte skllav, dhe më pas e la atë të lirë. Ebu Bekr Es Siddiku bëri tërë ato vepra për hir të All-llahut. E, All-llahu i Madhërishëm do ti kënaqë Ebu Bekr Es Siddikun e të gjithë ata si ai duke i bërë të lumtur në xhenet, ashtu siç u kishte premtuar.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm ua ka bërë të qartë njerëzve rrugën e drejtë.

2. All-llahu i Madhërishëm ka në dorë këtë botë e Botën Tjetër, si dhe çka në to.

3. Besimtari është i çiltër jo vetëm në fjalët e tij, por edhe në veprat e tij dhe e pret shpërblimin vetëm nga All-llahu.

4. All-llahu i Madhërishëm i bën robërit e Tij të mirë të kënaqen me të mirat e mëdha që Ai u ka përgatitur në xhenet.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Vendosni shenjën (() për mendimin e drejtë dhe (() për mendimin e gabuar në fjalitë e mëposhtme.

a) All-llahu i Madhërishëm do ta bëjë dorështrënguarin të kënaqet në Botën Tjetër.

b) Besimtari i çiltër i bën veprat e veta vetëm për hir të All-llahut të Madhërishëm.

c) All-llahu i Madhërishëm e ka lavdëruar Ebu Bekrin.

SUREJA ED DUHA

(E zbritur në Mekë, ka 11 ajete)

Ajetet 1 - 11

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për paraditën! ( 2. Për natën, kur shtrin errësirën! ( 3. Zoti yt as nuk të ka lënë, as nuk të ka përbuzur. ( 4. Bota e ardhshme do të jetë më e mirë për ty sesa e para (e tanishmja). ( 5. Zoti yt do të të japë ty atë me të cilën do të jesh i kënaqur. ( 6. A nuk të gjeti jetim e të përkrahu? ( 7. Të gjeti ty të paudhëzuar e Ai të udhëzoi, ( 8. Të gjeti të varfër e të begatoi. ( 9. Pra, mos e përul jetimin! ( 10. As lypsin mos e përzë! ( 11. E, mirësinë që të dha Zoti yt, shpalle!

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për kujdesin e All-llahut të Madhërishëm për të Dërguarin e Tij dhe për nderet që i ka bërë në këtë botë dhe në Botën Tjetër. Sureja përmend gjithashtu edhe udhëzime për sjelljen me jetimët.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) filloi ti zbresë Shpallja në shpellën Hira, kur atij i zbriti Xhibrili me Fjalën e All-llahut të Madhërishëm: Lexo! Me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi. Që nga ajo orë e bekuar, drita e së cilës ndriçoi tërë njerëzimin, Xhibrili u urdhërua që të rrinte gjithmonë i lidhur me Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ishte i gëzuar për Shpalljen që i vinte nga Zoti. Ai lumturohej, kur zbriste Xhebraili dhe e priste me padurim ardhjen e tij.

Njëherë ndodhi që Shpallja iu vonua. Kaloi njëfarë kohe dhe Xhebraili nuk po vinte tek i Dërguari All-llahut. I Dërguari i All-llahut u hidhërua nga kjo mungesë. Femohuesit kurejshë e morën vesh vonimin e Shpalljes dhe u gëzuan shumë. Ata thoshin: All-llahu e braktisi Muhammedin Atëherë, All-llahu i Madhërishëm i zbriti Profetit këtë sure të madhe, e cila e bën të qartë pozitën e lartë të Profetit për All-llahun dhe ua ktheu mbrapsht fjalët kurejshëve.

All-llahu i Madhërishëm betohet në paraditen, betohet në ato orë të bukura të fillimit të ditës, betohet në natën kur ajo hap errësirën e saj mbi tokë. All-llahu i Madhërishëm betohet në to se Ai nuk e ka braktisur të Dërguarin e Tij. Muhammedi është i Dërguari për të gjithë njerëzit dhe All-llahu i Madhërishëm e do atë.

All-llahu i Madhërishëm i jep sihariq Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) se Ai nuk e ka braktisur dhe se i ka përgatitur të mira të shumta në këtë botë dhe në Botën Tjetër. All-llahu i Madhërishëm e nderoi Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) në këtë botë, duke e bërë të Dërguar për të gjithë njerëzit. Bota Tjetër do të jetë për të më e mirë se kjo botë, sepse All-llahu i Madhërishëm do ti japë të Dërguarit të Vet dhe Bashkësisë (Umetit) së tij gjithçka që dëshirojnë.

All-llahu i Madhërishëm e ka ruajtur dhe e ka mbrojtur të Dërguarin e Vet, qëkur ai ishte ende fëmijë. All-llahu u kujdes për të dhe e përgatiti për të qenë Profet. I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) u lind jetim, por All-llahu bëri që për të të kujdesej gjyshi i tij, Abdul Muttalibi. Kur vdiq Abdul Muttalibi, për të u kujdes xhaxhai i tij, Ebu Talibi. Edhe gjyshi i tij edhe xhaxhai ishin nga paria e Kurejshëve, kështu që, me dëshirën e All-llahut, Profeti u rrit i nderuar dhe krenar.

Kur u rrit Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) filloi ta kërkonte vetë të Vërtetën; ai nuk i adhuroi kurrë idhujt dhe nuk u besoi kurrë atyre. Atëherë, All-llahu e udhëzoi në rrugën e drejtë, të cilën ai e kërkonte, e dëshironte dhe e bëri të Dërguar.

Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ishte i varfër, por All-llahu i Madhërishëm e pasuroi, duke e bërë që të kishte Bejtul Mal-in (Shtëpinë e Pasurisë). Por, Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) e shpërndante pasurinë e vet ndër muslimanë.

 

Pasi All-llahu i numëroi të Dërguarit të Tij këto të mira, i vuri atij përballë tri porosi të rëndësishme.

1. Mëshiroje jetimin; jepi atij! Këshilloji edhe muslimanët të jenë të butë me të.

2. Ji i butë me atë që kërkon lëmoshë. Mos e përzë, mos e përul; këshilloje! Mësoji edhe muslimanët të veprojnë kështu.

3. Kujtoji të mirat që ti ka dhënë All-llahu dhe falënderoje All-llahun për to! Mësoji edhe muslimanët të falënderojnë për të mirat që u janë dhënë.

Jetëshkrimi i Profetit tregon se ai e ka kryer detyrën që i ngarkoi All-llahu i Madhërishëm. Ai kujdesej për jetimin dhe tregohej i butë me të. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) thotë: Unë dhe kujdestari i jetimit jemi në xhenet si këta të dy, dhe tregoi gishtin tregues dhe gishtin e mesit. Ky është një shpërblim i madh për ata që kujdesen për jetimin. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) tregohej i butë edhe me ata që kërkonin lëmoshë. Ai nuk e kthente duarzbrazët asnjërin prej tyre. Profeti e falënderonte All-llahun shumë, me fjalë e me adhurim. Megjithëse All-llahu ia kishte falur mëkatet, ai thoshte: A të mos jem rob që falënderon?

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. I Dërguari kishte një pozitë të lartë tek All-llahu i Madhë-rishëm.

2. I Dërguari e dëshironte shumë takimin me Xhebrailin për të marrë Shpalljeën.

3. All-llahu i Madhërishëm e ka nderuar Profetin e Vet në këtë botë dhe në Botën Tjetër.

4. Duhet të sillemi butë me jetimët dhe me ata që kërkojnë lëmoshë.

5. Besimtari i çiltër e falënderon shumë Zotin dhe i përmend të mirat që Ai i ka dhënë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotësojini fjalitë e mëposhtme me fjalë nga sureja:

a) Atij, që i vdes babai, quhet .................. .

b) Fala dy rekate sunet të ...................... .

c) Nuk lejohet të japësh ........................ .

2. Përse ka zbritur kjo sure?

3. Kërkoni në jetëshkrimin e Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) një ngjarje që tregon se ai sillej butë me ata që kërkonin lëmoshë.

4. Tregoni dy çështje që i mësojmë nga ajetet.  

SUREJA ESH SHERH

(E zbritur në Mekë, ka 8 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. A nuk ta hapëm Ne gjoksin tënd? ( 2. Dhe hoqëm prej teje barrën tënde, ( 3. E cila rëndonte shpinën tënde. ( 4. Ne e ngritëm lart famën tënde. ( 5. Vërtet pas vështirësisë vjen lehtësimi. ( 6. Vërtet, pas vështirësisë vjen lehtësimi. ( 7. E pasi të lirohesh (nga detyrimi më i ngutshëm), atëherë mundo-hu edhe më shumë në adhurimin e All-llahut. ( 8. Dhe vetëm te Zoti yt përqendro synimin!

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për të mirat që All-llahu i Madhërishëm i ka falur të Dërguarit të Tij.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Kjo sure flet për kujdesin e All-llahut të Madhërishëm për Profetin e Tij, në mënyrë që ta kumtonte thirrjen e All-llahut te njerëzit. Kjo sure i ngjan sures Ed Duha, që është para saj.

Sureja tregon se si All-llahu i Madhërishëm ia ndriçoi zemrën të Dërguarit të Vet me besim (iman), si e bëri atë ta dojë thirrjen për në Islam e si e bëri atë të gatshëm që të mbajë mbi supe Mesazhin Islam. All-llahu i Madhërishëm ia largoi atij mërzinë që i kishte sjellë mosbesimi dhe shtrëngimi i kurejshë-ve, sepse Profeti donte që të gjithë të udhëzoheshin për në rrugën e drejtë. All-llahu i Madhërishëm ia lehtësoi Profetit të Tij mundimet që i shkaktonte populli i tij dhe e bëri të durue-shëm dhe të sigurtë në rrugën që ndiqte.

All-llahu i Madhërishëm e lartësoi kujtimin e të Dërguarit të Tij dhe e bëri atë të përjetshëm. Nuk kalon një orë në botë, pa u përmendur emri i të Dërguarit të All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) bashkë me emrin e All-llahut, në çdo ezan e në çdo namaz. All-llahu i Madhërishëm i porosit njerëzit që të çojnë Salavatë mbi Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), ti binden atij dhe ta duan atë. Ky shembull e të tjerë si ky janë nderim për Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), e lartësojnë kujtimin e tij.

Në këtë sure All-llahu i Madhërishëm i premton të Dërguarit të Tij se Ai do ta largojë varfërinë nga ai dhe nga muslimanët që janë rreth tij. All-llahu i Madhërishëm u premtoi atyre se do tu jepte pasuri dhe siguri, se do tua bënte të lehtë të jetonin mirë e të sigurtë. All-llahu e mbajti premtimin e Vet, kur muslimanët emigruan nga Meka në Medine dhe kur Islami u përhap në shumë vende të tjera. Pas kësaj, All-llahu kërkoi nga i Dërguari i Tij që ta falënderonte All-llahun për ato të mira dhe të ishte i zellshëm në adhurim. All-llahu i Madhërishëm i thotë të Dërguarit të Tij: Kur ta mbarosh thirrjen për në Islam ditën, falu natën dhe kaloje kohën e mbetur duke adhuruar All-llahun, që Ai të kënaqet prej teje. I Dërguari All-llahut i zbatoi me përpikëri të gjitha urdhrat e All-llahut të Madhërishëm.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm e ndihmoi Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) të përcillte Mesazhin, duke e bërë atë ta donte thirrjen për në Islam.

2. All-llahu i Madhërishëm e ngriti lart kujtimin e të Dërguarit të Tij dhe e përjetësoi emrin e tij.

3. All-llahu i Madhërishëm i premtoi të Dërguarit të Vet se do ta shpëtonte pas vështirësisë dhe do ta pasuronte pas varfë-risë.

4. All-llahu i Madhërishëm e udhëzonte të Dërguarin e Tij ta adhuronte All-llahun rregullisht për të fituar kënaqësinë e Tij.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Nuk kalon as edhe një orë në këtë botë pa u përmendur emri i të Dërguarit të All-llahut. Mendohuni dhe tregoni si arrihet kjo.

2. Përmendni dy çështje që na i mësojnë ajetet.

3. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjali të përshtatshme nga sureja:

a) Pastroje .............. tënde nga smira për vëllezërit e tu muslimanë.

b) Drejtoje .............. , kur je në ruku.

4. Thoni një ngjarje nga jetëshkrimi i Profetit, ku bëhet i qartë durimi i tij ndaj mundimeve të femohuesve.

SUREJA ET TIN

(E zbritur në Mekë, ka 8 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për fikun dhe ullirin! ( 2. Dhe Turi Sinanë! ( 3. Dhe për këtë qytet të sigurisë! ( 4. Vërtet, ne e krijuam njeriun në formën më të bukur. ( 5. Pastaj e zbritëm atë në më të ultin e të ultëve, ( 6. Përveç atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, ata kanë shpërblim të pandërprerë. ( 7. E, pas gjithë kësaj, çtë shtyri të përgënjeshtrosh Ditën e Shpërblimit? ( 8. A nuk është All-llahu më i Urti i gjykuesve?

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për të mirat që i ka dhënë All-llahu njeriut, për shpërblimin e atij që beson dhe për dënimin e atij që mohon.

KUPTIMI I FJALËVE

Turi Sina - Mali, ku All-llahu i Madhërishëm i foli Musait.

Qytet të sigurisë - Meka e Nderuar.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM SURES

Në këtë sure, All-llahu i Madhërishëm betohet për tri vende, ku ka dërguar tre Profetë të nderuar. All-llahu i Madhërishëm betohet në Bejtul Mukades-in, ku dërgoi Isanë (paqja qoftë mbi të). Ai vend njihet për pemët e fikut dhe të ullirit. All-llahu i Madhërishëm betohet edhe në Turi Sina-në, në Malin e Bekuar, ku All-llahu i foli Musait dhe prej ku e nisi Musanë për te Faraoni. All-llahu i Madhërishëm betohet në Mekën, vendin, ku All-llahu i Madhërishëm dërgoi Profetin Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

 

All-llahu i Madhërishëm betohet në këto vende të bekuara se e krijoi njeriun në formën më të mirë dhe i dha atij ndjeshmërinë, mendjen, dëgjimin dhe shikimin, që të jetë me moral të lartë, që ta shohë të mirën dhe ta ndjekë atë dhe ta shohë të keqen e ti largohet asaj. Por, shumë njerëzve nuk u bëjnë dobi mendja dhe shqisat dhe ata zgjedhin mohimin dhe humbjen. All-llahu i Madhërishëm i fut ata në xhehenem në një formë të shëmtuar. Ndërsa për ata që besuan e bënë vepra të mira, All-llahu i Madhërishëm ka përgatitur në xhenet të mira që nuk mbarojnë kurrë.

Pas kësaj All-llahu i Madhërishëm qorton femohuesit: Përse e përgënjeshtrojnë ata Ditën e Kijametit? All-llahu do ti gjykojë ata me dënim, ashtu siç e meritojnë, sepse ata kanë mohuar. Nuk ka zot tjetër, përveç All-llahut. All-llahu është më i Urti, më i Drejti.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm betohet në tri vende, ku ka dërguar Profetët e Tij, se Ai e ka krijuar njeriun në formën më të bukur.

2. Besimi dhe veprat e mira i bëjnë dobi njeriut si në këtë botë, ashtu edhe në Botën Tjetër.

3. Mohimi (kufri) e ul njeriun në shkallën më të ulët si në këtë botë, ashtu edhe në Botën Tjetër.

4. All-llahu i Madhërishëm është i Drejtë në gjykimin e Tij.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çdo fjalie të kolonës A i vini përballë fjalinë, që i përshtatet nga kolona B:

2. Çdo të thotë: Në formën më të bukur?

SUREJA EL ALAK

(E zbritur në Mekë, ka 18 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Lexo me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (gjithçka). ( 2. Krijoi njeriun prej një pikëze gjaku të ngjizur (në mitrën e nënës). ( 3. Lexo! Se Zoti yt është më Bujari. ( 4. Ai i mësoi (njeriut) të përdorë Penën.( 5. I mësoi njeriut atë që njeriu nuk e dinte, ( 6. Por, njeriu i kalon (të gjitha) caqet, ( 7. Sepse kujton se është i pavarur. ( 8. Por, për te Zoti yt është kthimi.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për fillimin e zbritjes së Kuranit, për mohimin që i bën njeriu Zotit dhe për Ebu Xhehlin.

KUPTIMI I FJALËVE

      I kalon caqet - E tepron me mëkatet e veta, bën shumë mëka-te.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Pesë ajetet e para të kësaj sureje janë edhe pesë ajetet e para që i kanë zbritur Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ishte në shpellën Hira, kur i erdhi engjëlli Xhebrail e i tha: Lexo!Unë nuk di të lexoj,- iu përgjigj Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Lexo!- përsëriti Xhebraili. Unë nuk di të lexoj,- iu përgjigj përsëri Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Atëherë, Xhebraili vazhdoi: 1. Lexo me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (gjithçka).  2. Krijoi njeriun prej një pikëze gjaku të ngjizur (në mitrën e nënës). 3. Lexo! Se Zoti yt është më Bujari. 4. Ai i mësoi (njeriut) të përdorë Penën. 5. I mësoi njeriut atë që njeriu nuk e dinte. Me këto ajete All-llahu i Madhërishëm i drejtohet Profetit të Vet dhe të gjithë besimtarëve që punët e tyre e fjalët e tyre ti fillojnë me Bismilah (Me emrin e All-llahut), sepse çdo punë që fillon me emrin e All-llahut dhe me mbështetjen tek All-llahu, ka mirësi. Këto ajete tregojnë që është detyrë që të jemi të çiltër me All-llahun e Madhërishëm në veprat që bëjmë e në fjalët që themi. Muslimani punon dhe flet për të fituar kënaqë-sinë e All-llahut të Madhërishëm.

 

Këto ajete tregojnë rëndësinë e madhe që Islami i kushton dijes. Fjala e parë që ka zbritur nga All-llahu i Madhërishëm për te Profeti i Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) qe Ikra (Lexo!)

All-llahu i Madhërishëm tregon se e ka krijuar njeriun nga alaku- një pikëz gjaku e ngjizur që zhvillohet dhe sjell njeriun. Pasi fëmija del nga barku i së ëmës dhe rritet, ai fillon të mësojë. E All-llahu i Madhërishëm i mësoi njeriut si të përdorë penën; të mësojë gjithnjë e më shumë. Kjo është bujari dhe nderim nga All-llahu i Madhërishëm për njeriun, duke i dhuruar atij dijen. Por, ky njeri, kur rritet, fillon ti pëlqejë vetja dhe fuqia që ka, fillon ti pëlqejë pasuria që ka mbledhur, harron mirësitë e All-llahut i Madhërishëm dhe gabimet e veta të shumta. Dhe All-llahu i kujton njeriut se ai do të kthehet te Zoti i tij, do të japë llogari për veprat e tij të këqija dhe do të dënohet për to.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Islami i ka kushtuar kujdes dijes e studimit. Edhe fjala e parë që erdhi nga Zoti qe: Lexo!.

2. Muslimani i fillon fjalët dhe veprat e veta me Bismilah (Me emrin e All-llahut).

3. All-llahu i Madhërishëm e mësoi njeriun dhe ia lehtësoi atij përdorimin e mjeteve të mësimit, më e rëndësishmja e të cilave është Pena.

4. All-llahu i Madhërishëm i thotë njeriut të ruhet nga mendjemadhësia dhe të mos largohet nga adhurimi i Zotit të tij.

5. Të gjithë njerëzit do të kthehen tek All-llahu i Madhërishëm për të dhënë llogari për veprat që kanë bërë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Flisni për takimin e parë të Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) me Xhebrailin (paqja qoftë mbi të).

2. Cili është ajeti i parë që i ka zbritur Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të)?

3. Çdo të thotë: Te Zoti yt është kthimi?

AJETET 9 - 19

9. A e keni parë atë që ndalon? ( 10. Një rob që kërkon të falet? ( 11. Çmendon, kur ai (robi) është në Rrugë e Drejtë? ( 12. Ose kur ai (robi) urdhëron për devotshmëri (tekua)? ( 13. A më tregon nëse ai e mohon të Vërtetën dhe i kthen shpinën asaj? ( 14 A nuk e di ai se All-llahu e sheh? ( 15. Jo, jo! Nëse nuk tërhiqet, vërtet Ne do ta tërheqim zvarrë për ballukesh. ( 16. Për ballukesh gënjeshtare, mëkatare. ( 17. E ai le ti thërrasë për ndihmë ata të vetët. ( 18. Ne do ti thërrasim engjëjt e ndëshkimit të merren me të. ( 19. Jo, jo! Ti mos iu bind atij, vazhdo me sexhde dhe afroju Zotit sa më afër.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Ajetet flasin për njerin prej atyre njerëzve të cilit i pëlqeu fuqia dhe pasuria e vet e i kaluan caqet dhe e mohuan Zotin: për Ebu Xhehlin, armikun numër një të Islamit. Ajetet flasin edhe për cilindo, që ka bërë a bën vepra të këqija si të Ebu Xhehlit. Një herë, Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) po falej në Mekë. Kur ra në sexhde, Ebu Xhehli deshi ti vinte Profetit këmbën mbi qafë. Por, Ebu Xhehli nuk arriti dot te Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Ai u kthye i frikësuar te ndihmësit e vet. Ata e pyetën: Përse u ktheve kështu, kaq shpejt? Ebu Xhehli u përgjigj: Pashë një hendek zjarri e gjëra të tjera të frikshme midis meje dhe Muhammedit, prandaj u largova. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) e komenton ngjarjen kështu: Sikur të afrohej edhe pak, do ta kapnin engjëjt e dënimit dhe do ta bënin copë-copë.

All-llahu i Madhërishëm na flet për atë që i ndalon njerëzit të falin namazin e ta adhurojnë All-llahun. Vepra e tij është e shëmtuar, e shëmtia e saj është edhe më e madhe kur përpiqet të ndalohet një i Dërguar, i cili urdhëron për të bërë vepra të mira e për të mos bërë vepra të këqija; shëmtia është edhe më e madhe kur përpiqet të ndalohet Profeti Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Ky femohues nuk u mjaftua vetëm duke e ndaluar Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) të falej. Ai përgënjeshtroi Ditën e Gjykimit, mohoi All-llahun, e kundërshtoi Islamin, i ktheu shpinën të vërte-tës. Por ai nuk kupton se All-llahu i shikon veprat e tij dhe i shënon ato të gjitha, që ti kërkojë llogari të rreptë për to në Ditën e Gjykimit. All-llahu i Madhërishëm e paralajmëron Ebu Xhehlin se, në qoftë se nuk pendohej e nuk e linte armiqësinë ndaj Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), All-llahu do ta bënte të vuante dënim të fortë në këtë botë nga besimtarët dhe në botën tjetër nga engjëjt e dënimit.

All-llahu i Madhërishëm do ti urdhërojë engjëjt ta kapin Ebu Xhehlin prej ballukesh e ta tërheqin zvarrë deri në Zjarr. Në këtë botë, Ebu Xhehli ka thirrur shokët e tij që ta ndihmonin në luftë kundër Islamit, por në Botën Tjetër nuk do të ketë mundësi të thërrasë për ndihmë ndonjë prej tyre, sepse engjëjt e dënimit do ti çojnë të gjithë ata në zjarrin e xhehenemit.

Më pas All-llahu i Madhërishëm i drejtohet Profetit të Tij: Qëndro i palëkundur në të vërtetën; lëri Ebu Xhehlin dhe ata që janë si ai dhe vazhdo namazin tënd për Zotin; vazhdoje sexhden, që të jesh pranë Zotit tënd, sepse njeriu, kur është në sexhde, është pranë All-llahut të Madhërishëm më shumë se kurrë. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) e përforcon edhe më shumë këtë kuptim, kur thotë: Njeriu është më pranë Zotit të tij kur bie në sexhde, prandaj shtojini lutjet në sexh-de.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Në ajete tregohet armiqësia e madhe e Ebu Xhehlit për Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe Isla-min.

2. Në ajete tregohet se si All-llahu i Madhërishëm e ruante Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) nga çdo e keqe.

3. Punët më të shëmtuara janë ti ndalosh njerëzit të adhurojnë All-llahun dhe të bëjnë vepra të mira.

4. Në ajete tregohet dënimi i rëndë që All-llahu i Madhërishëm ka përgatitur për Ebu Xhehlin dhe ata që veprojnë si ai.

5. All-llahu i Madhërishëm e porosit Profetin e Tij që të qëndrojë i palëkundur në adhurim dhe të vazhdojë të bjerë në sexh-de për All-llahun e Madhërishëm.

6. Kjo sure përmban një sexhde këndimi, prandaj kur muslimani këndon ose dëgjon ajetin duhet të bjerë në sexhde në drejtim të Kiblës.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çkishte ndërmend ti bënte Ebu Xhehli Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), kur Profeti po falej?

2. Përse u kthye Ebu Xhehli i trembur, pa i bërë ende keq të Dërguarit të All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të)?

3. Çfarë tha Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) për këtë ngjarje?

4. Ajetet flasin për tri cilësi të Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Cilat janë ato?

5. Ajetet flasin për tri cilësi të këqija të Ebu Xhehlit. Cilat janë ato?

6. Çfarë duhet të bëjnë muslimanët kur këndojnë ose dëgjojnë ajetin: Jo, jo! Ti mos iu bind atij, vazhdo me sexhde dhe afroju Zotit tënd sa më afër!?

SUREJA EL KADËR

(E zbritur në Mekë, ka 5 ajete)

Ajetet 1 - 5

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Vërtet, Ne e kemi zbritur këtë (Kuranin) në Natën e Kadrit. ( 2. E ku e di ti se çështë Nata e Kadrit! ( 3. Nata e Kadrit është më e mirë se një mijë Muaj. ( 4. Me lejen e Zotit të tyre zbresin engjëjt dhe Shpirti (Xhibrili) për çdo çështje. ( 5. Paqe! ... Kjo (paqja) deri sa të zbardhë agimi.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja trajton Natën e Kadrit, të mirat e saj e çfarë mund të fitohet në këtë Natë.

KUPTIMI I FJALËVE

Nata e Kadrit - Nata që bie me 23, 25 ose 27 të muajit Ramazan. Është quajtur Nata e Fuqisë ose e Nderit, natë, në të cilën Shpallja i zbriti për herë të parë Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) nëpërmjet engjëllit Xhibril.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I AJETEVE

Ajetet e kësaj sureje flasin për Natën e madhe e të bekuar, për Natën e Kadrit, një prej netëve të muajit Ramazan.

Natën e Kadrit, All-llahu i Madhërishëm e zbriti Kuranin e Shenjtë nga Leuhul Mahfudh, që është në qiellin e shtatë, në qiellin e Tokës. Më pas, Xhebraili ia zbriti Kuranin Profetit (paq-ja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) pjesë-pjesë, për njëzet e tre vjet me radhë.

Nata e Kadrit ka një vlerë të madhe dhe mirësitë e saj janë të shumta, sepse atë Natë është zbritur Kurani, si një diell për botën. Prandaj, kjo Natë është më e rëndëshishme se një mijë muaj. Në qoftë se në këtë Natë muslimani e adhuron All-llahun me çiltëri e me zell, All-llahu i Madhërishëm mund ti japë shpërblimin e adhurimit për një mijë muaj. Në këtë Natë zbresin edhe engjëjt, me në krye Xhebrailin. Ata sjellin me vete mirësi e paqe, ata luten për besimtarët deri në agim.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Nata e Kadrit është një natë e madhe; atë Natë All-llahu i Madhërishëm zbriti Kuranin. 

2. Për mirësitë dhe sevapet, Nata e Kadrit është më e mirë se një mijë muaj.

3. Në këtë Natë zbresin në Tokë engjëjt, bashkë me ta dhe Xhebraili. 

4. All-llahu i Madhërishëm ka caktuar mirësi dhe paqe në këtë Natë për besimtarët.

5. Nata e Kadrit është nata teke në dhjetëditëshin e fundit të Ramazanit (23, 25 ose 27).

PYETJE DHE USHTRIME

1. Në vend të shprehjeve në kllapa vini fjalën e barasvlershme kuptimisht.

a) All-llahu i Madhërishëm e zbriti Kuranin e Shenjtë në (një natë më të mirë se një mijë muaj).

b) Natën e Kadrit zbresin engjëjt (me të parin e tyre, Shpir-tin Besnik).

c) Engjëjt do të luten për mirësi për besimtarët (derisa të mbarojë nata e të fillojë mëngjesi).

2. Cilat janë netët ku mund të bjerë Nata e Kadrit?

3. Në çmuaj është Nata e Kadrit?

4. Më e mirë se sa muaj është Nata e Kadrit?

SUREJA EL BEJJINE

(E zbritur në Mekë, ka 8 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Ata që nuk besuan nga ithtarët e Librit dhe nga idhujtarët nuk kishin ndërmend të ndaheshin nga besimi i tyre, derisa tu vinte argumenti i Qartë. ( 2. I Dërguari i All-llahut, që lexon Fletë të pastra, ( 3. Në të cilat ka vetëm dispozita të drejta. ( 4. Ata, të cilëve u është dhënë Libri, u ndanë vetëm pasi u kishte ardhur argumenti. ( 5. E ata nuk qenë udhëzuar për tjetër, vetëm që të adhuronin All-llahun çiltërisht; që të largohen nga çdo besim i kotë, që ta falin namazin, që të japin zekatin; kjo është Feja e Drejtë. ( 6. Vërtet, ata nga ithtarët e Librit dhe idhujtarët që mohuan të Vërtetën, do të jenë në Zjarrin e xhehenemit; aty do të mbesin përgjithmonë. Ata janë më të këqijat e krijesave, ( 7. Kurse ata që besuan dhe bënë vepra të mira, janë më të mirat e krijesave. ( 8. Shpërblimi i tyre te Zoti janë xhenete të larta, nëpër të cilët rrjedhin lumej. Ata do të jenë aty përgjithmonë. All-llahu është i kënaqur prej tyre e ata janë të kënaqur prej Tij. Ky (shpërblim) është për atë, që e ka pasur frikë Zotin e vet.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për ndarjen në grupe të ithtarëve të Librit për besimin në të Dërguarin e All-llahut. Sureja flet për futjen në Zjarr të jobesimtarëve dhe për futjen në xhenet të besimtarëve.

KUPTIMI I FJALËVE

Fletë të pastra - Fletë pa gabime e pa të meta.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Kjo sure flet për ithtarët e Librit -çifutët dhe të krishterët- dhe për idhujtarët. Megjithëse një pjesë e tyre thoshin se do ta pranonin fenë e Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), sureja tregon se ata mbetën në fetë e tyre të pasakta.

All-llahu i Madhërishëm dërgoi Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) me mesazhin Islam. All-llahu i zbriti atij Kuranin e Shenjtë, i cili është një libër i pastër nga gënjeshtrat. Në Kuran ka ligje e udhëzime nga Zoti për të gjithë njerëzimin e për të gjitha kohët. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ua përcolli këto udhëzime të gjithë nje-rëzve.

Kur Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) shpalli Islamin, ithtarët e Librit u ndanë në dy pjesë. Një pjesë e pranoi Islamin, kurse pjesa tjetër mbetën mohues, duke mëtuar se Isai na qenka biri i All-llahut, se Uzejri na qenka, gjithashtu, biri All-llahut. Kështu ndodhi edhe me idhujtarët e tjerë arabë.

All-llahu i Madhërishëm i pati udhëzuar çifutët dhe të krishterët të adhuronin vetëm Atë e ti largoheshin shirkut, të falnin namazin e të jepnin zekatin. Kjo ishte feja e mirësive për ta. Ky ishte Islami, me të cilin erdhi Muhammedi. Çdo fe tjetër është e pavlerë, e pa asnjë të mirë në të.

Pasi All-llahu ua bëri të qartë njerëzve vendin e atij që e mohon Islamin dhe vendin e atij që e beson Islamin, tha: Çifutët, të krishterët dhe idhujtarët do të hyjnë në xhehenem e aty do të mbesin përgjithmonë. Ata janë më të këqinjtë e krijesave, sepse mohuan.” All-llahu i Madhërishëm thotë: Vër-tet, krijesat më të dëmshme tek All-llahu janë ata që mohuan, që nuk besuan.

Ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira janë krijesat më të mira. All-llahu i Madhërishëm ka përgatitur për ta xhenete, në të cilat do të jenë përgjithmonë, sepse All-llahu i do ata dhe i ka pranuar veprat e tyre të mira. Ata që besuan, do të gëzohen që hyjnë në xhenet. Ata do të kënaqen me shpërblimin e All-llahut. Ata e arritën këtë vend, sepse e patën frikë All-llahun e Madhërishëm kur ishin në këtë botë.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm ka dërguar Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) Profet për gjithë njerë-zimin.

2. All-llahu i Madhërishëm i ka urdhëruar të gjithë njerëzit që të adhurojnë vetëm Atë dhe të jenë të çiltër në adhurimin e tyre.

3. Islami është feja e vërtetë, është feja botërore. Ai i ka anuluar fetë e tjera.

4. Jobesimtarët janë më të këqinjtë e krijesave. Ata do të mbesin përgjithmonë në xhehenem.

5. Besimtarët janë më të mirët e krijesave. Ata do të jenë përgjithmonë në xhenet.

6. All-llahu i Madhërishëm është i kënaqur prej atyre, që futen në xhenet dhe i bën edhe ata të kënaqen me të mirat e mëdha që ka përgatitur për ta.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni të kundërtat e fjalëve të mëposhtme:

a) Mohim

b) E mirë

c) I kënaqur

2. Plotësoni përgjigjet e mëposhtme.

a) Cilët janë ithtarët e Librit? Ithtarët e Librit janë çifutët dhe të............

b) Kur u ndanë në mes tyre ithtarët e Librit? Ithtarët e Librit u ndanë në mes tyre kur All-llahu i Madhërishëm dërgoi midis tyre të.............

c) Për çfarë e ka urdhëruar All-llahu i Madhërishëm njeriun? All-llahu i Madhërishëm e ka urdhëruar njeriun të jetë i çiltër në adhurim, të falë ............ dhe ............

3. Tregoni dy çështje për të cilat flet sureja.

SUREJA EZ ZELZELE 

(E zbritur në Mekë, ka 8 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Kur të dridhet Toka me dridhjen e saj të fuqishme ( 2. Dhe (Toka) të nxjerrë atë që ka brenda saj, ( 3. Dhe njeriu të thotë: Çështë kështu? ( 4. Atë Ditë, ajo (Toka) i rrëfen tregimet e veta, ( 5. Sepse Zoti yt e ka urdhëruar atë (Tokën). ( 6. Atë Ditë njerëzit do të ndahen në grupe, që të shpërblehen për veprat e tyre. ( 7. Kush bën një të mirë, qoftë edhe sa një grimcë, do ta gjejë (në Botën Tjetër). ( 8. E, kush bën një të keqe, qoftë edhe sa një grimcë, do ta gjejë (në Botën Tjetër).

KUPTIMI I FJALËVE

Të nxjerrë atë që ka brenda saj - Të nxjerrë të vdekurit, e varrosur në të.

Çështë kështu - Përse dridhet Toka, vallë?

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Kjo sure flet për çfarë do të ndodhë në Ditën e Gjykimit. All-llahu i Madhërishëm thotë se: Toka do të dridhet fuqishëm dhe njerëzit do të dalin prej saj, d.m.th., prej varreve pas fryrjes së dytë të Bririt (Surit). Jobesimtari do të habitet: Çpo ndodh me Tokën? Do të pyesë veten përse ka dalë nga varri, sepse ai nuk e besonte Ringjalljen.

Do të jetë All-llahu i Madhërishëm Ai që do ta urdhërojë Tokën të nxerrë të vdekurit në atë Ditë. All-llahu i Madhërishëm do ti kërkojë Tokës të rrëfejë çfarë kanë bërë njerëzit kur jetonin mbi të.

Ebu Hurejra (All-llahu qoftë i kënaqur me të) tregon: Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) u këndoi ajetin: Atë Ditë, ajo i rrëfen tregimet e veta dhe tha: A e dini se çjanë tregimet e veta? All-llahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë,- u përgjigjën shokët. Tregimet e veta,- vazhdoi ai, - janë: (Toka) do të dëshmojë për çdo rob, për çdo vepër që ka bërë robi. Ajo do të thotë: Ka vepruar kështu në këtë ditë e në këtë kohë.

Në Ditën e Gjykimit, All-llahu i Madhërishëm do tu kërkojë llogari njerëzve me drejtësi të plotë. Ai do tu peshojë njerëzve veprat e tyre, derisa njerëzit ti shikojnë vetë ato. All-llahu do ti shpërblejë njerëzit për veprat e mira, sado të vogla qofshin ato. All-llahu i Madhërishëm do tu kërkojë llogari njerëzve edhe për veprat e këqija, sado të vogla qofshin ato dhe do ti dënojë ata që kanë bërë të tilla vepra.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Toka do të ndryshojë në Ditën e Kijametit.

2. Pas fryrjes së dytë të Surit, njerëzit do të dalin nga varret e tyre në Ditën e Tubimit.

3. Në Ditën e Gjykimit, Toka do të tregojë veprat e njerëzve.

4. All-llahu i Madhërishëm është i Drejtë në Gjykimin e Tij.

5. Bota Tjetër është krejt e ndryshme nga bota jonë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Futeni në rreth përgjigjen e saktë:

a) Në Ditën e Gjykimit njerëzit do të dalin nga:

Shtëpitë e tyre

Varret e tyre

Vendet e tyre

b) Në Ditën e Gjykimit gjithkush do të nxitojë të shohë:

Të afërmit e vet

Veprat e veta

Shokët e miqtë e vet

2. Plotësojini vendet bosh me fjalë.

a) Kush bën vepra të ________ , do të hyjë në xhenet.

b) Në Ditën e Gjykimit njerëzit do të jenë të ndarë e të ________ .

c) ______ do tu kërkojë llogari njerëzve për veprat e bëra.

3. Flisni për tri çështje që trajtohen në ajetet e mësipërme.

SUREJA EL ADIJATË 

(E zbritur në Mekë, ka 11 ajete)

Ajetet 1 - 11

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për vrapuesit e shpejtë (kuajt) që hingëllijnë, ( 2. Që me thundrat e tyre nxjerrin xixa nga gurët, ( 3. Kur vërsulen herët në agim ( 4. E, me këtë (vërsulje) ngrenë pluhur.( 5. Dhe hidhen në mesin e grumbullit (të armikut). ( 6. Vërtet, njeriu është përbuzës ndaj Zotit të vet. ( 7. Edhe vetë njeriu e dëshmon atë (përbuzjen). ( 8. Ai e do shumë pasurinë. ( 9 A nuk e di se atë Ditë, kur të nxirret çfarë ka në varreza ( 10. Dhe të tubohet ajo që është në zemra ( 11. Atë Ditë, pa dyshim, Zoti i tyre i njeh veprat e tyre.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për të mirat e kuajve të muxhahidinëve (atyre që luftojnë në rrugën e All-llahut) dhe disa cilësi të këqija të njeriut.

KUPTIMI I FJALËVE

Të tubohet ajo që është në zemra - Në Ditën e Gjykimit do të dalë në shesh ajo që fshihej në zemrat e njerëzve.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

All-llahu i Madhërishëm betohet në fillimin e kësaj sureje për kuajt e luftëtarëve në rrugën e All-llahut (muxhahidëve). All-llahu i Madhërishëm betohet për kuajt që vraponin me aq shpejtësi, sa dilnin xixa nga thundrat e tyre. Ata ngrinin pluhur herët në mëngjes, kur muxhahidinët sulmonin armiqt.

All-llahu i Madhërishëm betohet në këta kuaj, se njeriu ka shumë cilësi të këqija e prej tyre janë: 

1. Njeriu nuk i njeh mirësitë që i ka dhënë All-llahu. Ai harron të mirat që i ka dhënë All-llahu dhe kujton vetëm fatkeqësitë që e kanë goditur atë. Janë veprat e njeriut dhe vetë njeriu që dëshmojnë për këtë.

2. Njeriu e do shumë pasurinë; aq shumë sa shpeshherë ai përpiqet ta sigurojë atë me rrugë të ndaluara (haram); aq shumë sa pasuria e bën atë të jetë i mangët në adhurimin e All-llahut.

All-llahu i Madhërishëm e paralajmëron njeriun dhe kërkon prej tij që ta kujtojë mirë Ditën e Ringjalljes, ditën kur njerëzit do të dalin prej varreve për të dhënë llogari.

All-llahu i Madhërishëm do ti mbledhë njerëzit, do tu paraqesë atyre gjithçka kanë bërë e thënë në këtë botë, gjithçka që kanë besuar dhe do tu kërkojë llogari për to. Kjo është fare e lehtë për All-llahun, sepse All-llahu i mbikëqyr të gjitha veprat e njerëzve.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Ajetet tregojnë mirësinë e Xhihadit (të luftës në rrugën e All-llahut).

2. Njeriu tregohet i padrejtë ndaj vetes së tij, kur i mohon mirësitë e All-llahut.

3. Njeriu i do shumë të mirat e kësaj bote.

4. Në Ditën e Ringjalljes, All-llahu i Madhërishëm do ti nxjerrë njerëzit nga varret, do ti mbledhë veprat e tyre e do tu kërkojë llogari për to.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni dy gjëra që ndodhin kur sulmojnë Muxhahidinët.

2. Sureja flet për disa cilësi të këqija të njeriut. Përmendni dy prej tyre.

3. Çdo të thotë ajeti: Dhe të tubohet ajo që është në zemra.?

4. Plotësoni me fjalët më të përshtatshme fjalitë që vijoj-në:

- Dashuria e njeriut për pasurinë e bën atë ...............

të japë lëmoshë 

ta kërkojë atë në çdo mënyrë

- Në Ditën e Gjykimit, All-llahu i Madhërishëm do ti mbledhë veprat e njerëzve...............................

-   Për tu kërkuar llogari për to

-   Për tua falur ato

SUREJA EL KARIA

(E zbritur në Mekë, ka 11 ajete)

Ajetet 1 - 11

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Krisma e Kijametit. ( 2. Çfarë është krisma e Kijametit? ( 3. Dhe çtë mësoi ty se çfarë është krisma e Kijametit? ( 4. Ajo është Dita kur njerëzit bëhen si kandrra të shpërndara ( 5. Dhe kodrat bëhen si leshi i prishur. ( 6. E sa i përket atij, që i rëndohet peshorja e veprave të tij, ( 7. Ai është në një jetë të këndshme, ( 8. Ndërsa vendi i atij, që e ka të lehtë peshojën e veprave të tij, ( 9. Vendi i tij do të jetë në Havije. ( 10. E çështë ajo që të mësoi se çështë Havija? ( 11. Është zjarri me nxehtësi shumë të madhe.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për çfarë do të ndodhë në Ditën e Kijametit si dhe për mënyrën se si All-llahu i Madhërishëm do tu kërkojë llogari njerëzve.

KUPTIMI I FJALËVE

El Karia - Krisma, zëri i frikshëm; emër i Ditës së Kijametit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Këto ajete flasin për disa çështje, që do të ndodhin Ditën e Kijametit. All-llahu i Madhërishëm tregon se në Ditën e Kijametit gjithësia do të shohë pasojat e një ngjarjeje të madhe e të frikshme, që do të shoqërohet me një zë të tmerrshëm e bubu-llues. All-llahu i Madhërishëm do ti tubojë njerëzit për ti gjykuar. Atë ditë, njerëzit do të jenë si kandrra të shpërndara në çdo vend. Çdonjëri prej tyre do të vërtitet andej-këtej, i frikësuar për fundin e tij. Malet, që janë aq të forta dhe të qënd-rueshme, do të bëhen si lesh i hedhur në ajër sikur të ishin një pjesëz prej reve. Atë Ditë, All-llahu i Madhërishëm do ti gjykojë të gjithë njerëzit dhe do tu peshojë atyre veprat, që i bënë në këtë botë. Ai njeri, i cili ka bërë vepra të mira më shumë sesa të këqija, do të shijojë jetën e xhenetit. Kurse për atë njeri, që ka bërë më shumë vepra të këqija se të mira, është përgatitur një vend në Zjarr.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm e ka quajtur Ditën e Kijametit Krismë, sepse ajo vjen me një zë të frikshëm.

2. Ditën e Kijametit do të ndryshojë gjendja e Gjithësisë.

3. Ditën e Kijametit, nga frika e madhe, njerëzit do të jenë si kandrra të shpërndara.

4. All-llahu i Madhërishëm do ti peshojë veprat e njerëzve dhe njerëzit do ti shohin vetë ato.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Kujtoni tri emërtime të Ditës së Kijametit.

2. Gjykoni si janë malet sot dhe si do të jenë në Ditën e Kijametit.

3. Plotësoni pikat me njërën prej dy fjalëve që janë mes kllapave:

a) Ditën e Kijametit njerëzit do të jenë ........ si kandrra (të vogla, të shpërndara)

b) Ditën e Kijametit malet do të jenë ............ si re (të rënda, të lehta).

c) Njeriu, i cili shton ............... do të hyjë në xhenet (të këqijat e tij, të mirat e tij)

4. Çfarë do të bëjë All-llahu i Madhërishëm me veprat e njerëzve në Ditën e Gjykimit?

5. Vendosni secilën prej fjalëve të mëposhtme në fjalinë e duhur: kandrrat, malet, retë.

SUREJA ET TEKATHUR

(E zbritur në Mekë, ka 8 ajete)

Ajetet 1 - 8

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Rivaliteti i ndërsjellë për të shumuar (gjërat e mira të kësaj bote) ju ka larguar (nga gjërat më serioze të saj), (2. Derisa t’i vizitoni varrezat. ( 3. Por jo. Ju shpejt do ta dini (të vërtetën). ( 4. Po, po, ju shpejt do ta dini (të vërtetën). ( 5. Jo, sikur ta dinit me një dije të sigurt (ju do të ishit ruajtur), ( 6. Ju vërtet, do ta shihni xhehenemin. ( 7. Po, po. Ju do ta shihni atë (xhehenemin) vetë, me sytë tuaj. ( 8. Pastaj, në atë Ditë do të pyeteni për të mirat (që i keni lakmuar në këtë botë).

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja tregon që njerëzit nuk i kushtojnë vëmendje Jetës Tjetër, sepse ata janë të zënë me jetën e kësaj bote dhe me bukuritë e saj. Ajo flet, gjithashtu, se si All-llahu i Madhërishëm i qorton njerëzit për këtë.

KUPTIMI I FJALËVE

Të bindur plotësisht - Të bindur që një ditë do ta lënë këtë botë dhe do të shkojnë në Botën Tjetër.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Njerëzit, duke lakmuar të mirat e kësaj bote - pasurinë, fëmijët, bukuritë, dëfrimet e saj etj.- e harrojnë Botën Tjetër. Ata vazhdojnë kështu, derisa vdesin dhe bëhen banorë të varre-zave. All-llahu i Madhërishëm i qorton njerëzit për këtë rrugë të gabuar. All-llahu i Madhërishëm do tu thotë atyre: Do tu bëhet e qartë pas vdekjes suaj se me të vërtetë, keni qënë në rrugë të gabuar dhe kur të shihni dënimin e All-llahut të Madhërishëm në varr dhe në Ditën e Kijametit, do të pendohe-ni. All-llahu i Madhërishëm i qorton, gjithashtu këta njerëz: Në qoftë se ju do ta dinit dhe do ta përfytyronit dënimin e Botës tjetër, do ti linit kufrin (mosbesimin) dhe dëfrimet. Vërtet, dënimi do tju vijë. Ai është një dënim i tmerrshëm, që të ngjall njëkohësisht respekt dhe frikë, njësoj sikur ju ta shihnit xhehenemin. Është e vërtetë se këta njerëz janë të pavëmendshëm e të paditur. Ata do ta shohin zjarrin e xhehe-nemit kur të hyjnë në të dhe do të binden për këtë në Ditën e Gjykimit.

Zjarri i xhehenemit ekziston dhe fjala e All-llahut është e drejtë dhe e vërtetë. All-llahu i Madhërishëm do tu thotë këtyre njerëzve: Me të vërtetë, begatia e kësaj bote ishte ajo, e cila ju largoi nga besimi dhe nga arsyetimi i drejtë. Për këtë All-llahu i Madhërishëm do tju kërkojë llogari, si e shfrytëzuat këtë pasuri, a i ndihmuat të varfrit e të tjera.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm i qorton të gjithë ata njerëz, të cilët e kalojnë jetën e kësaj bote me lojë e argëtim.

2. Besimtarin nuk e pengon jeta e kësaj bote për të punuar për Botën Tjetër.

3. Kurani flet për Zjarrin aq qartë, sikur njeriu ta shihte atë.

4. Në Zjarr do të hyjnë jobesimtarët dhe të tjerë që kanë qenë të pakujdesshëm ndaj fesë islame.

5. All-llahu i Madhërishëm do ti gjykojë njerëzit për qëndrimin që mbajtën ndaj begative të kësaj bote, të cilat ua bënë atyre të këndshme këtë jetë dhe do tu kërkojë llogari për detyrën që ata kishin: A e falenderuan All-llahun për këtë begati apo jo?

Kuptimin e kësaj që thamë e përforcon një ngjarje, e cila ka ndodhur me Profetin Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe me dy nga shokët e tij fisnikë: Një natë, i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) doli nga shtëpia dhe takoi Ebu Bekër Es Sidikun (All-llahu qoftë i kënaqur me të!).

Çgjë të nxorri ty nga shtëpia, o Ebu Bekër?

Ajo gjë, e cila të nxori edhe ty, pra uria.

Më pas doli nga shtëpia edhe Omeri (All-llahu qoftë i kënaqur me të!), të cilit i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) i bëri të njëjtën pyetje:

E çgjë të nxori nga shtëpia në këtë orë, o Omer? 

Omeri iu përgjigj:

Më nxori e njëjta gjë që ju nxori edhe ju të dy.

I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe dy shokët e tij fisnikë u nisën për te shtëpia e njërit prej ensarëve, Ebu El Huthejme ibn Et Tejhan, i cili ndërkohë nuk ishte në shtëpi. Kur i pa, e shoqja i priti me: Mirë se vini!

I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) e pyeti gruan se ku ndodhej burri i saj. Ajo tha se kishte shkuar të mbushte ujë për të pirë. Më pas erdhi i zoti i shtëpisë.

Falenderimi i takon All-llahut! Skam pasur asnjëherë miq më të nderuar sa sot!, - foli ai.

Burri doli e u kthye shumë shpejt, duke mbajtur hurma Qabeje ndër duar dhe një enë me ujë dhe iu drejtua atyre: Hani! Më pas mori thikën dhe u bë gati përsëri të dilte. Mos ther lopë me qumësht!, - i tha i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

Burri theri për ta një dele e ata hëngrën e pinë sa deshën.

Kur u ngopën, panë njëri-tjetrin në sy dhe i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) u tha Ebu Bekrit dhe Omerit:

Për All-llahun e Madhërishëm, në dorën e të Cilit është vetja ime, ju do të pyeteni për mirësinë e begatinë e sotme në Ditën e Gjykimit. Ai ju nxori nga shtëpia të uritur dhe nuk u kthyet derisa e arritët këtë mirësi, e larguat urinë dhe e shuaj-tët etjen.

PYETJE DHE USHTRIME

1. A duhet të vazhdojë njeriu të shkojë pas dëfrimeve në këtë botë?

2. A gëzohet All-llahu i Madhërishëm me njerëzit të cilët nuk i japin përparësi kësaj bote përpara Botës tjetër?

3. Çfarë kuptoni me thënien e All-llahut të Madhërishëm: Pastaj, atë Ditë do të pyeteni për të mirat (që i keni lakmuar në këtë botë)?”

4. Përshkruajeni me fjalët tuaja historinë e të Dërguarit të All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe të dy shokëve të tij. Tregoni çmësojmë nga kjo histori.

SUREJA EL ASR 

(E zbritur në Mekë, ka 3 ajete)

Ajetet 1-3

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për kohën! ( 2. Nuk ka dyshim se njeriu është në një humbje të sigurtë, ( 3. Përveç atyre që besuan, që bënë vepra të mira, që porositën njëri-tjetrin ti përmbahen së Vërtetës dhe që e këshilluan njëri-tjetrin të jenë të durueshëm.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për cilësitë e atyre që do të shpëtojnë në Ditën e Kijametit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Në këtë sure All-llahu i Madhërishëm betohet për kohën, dhe veçanërisht për kohët e bekuara me vlerë të madhe, siç janë, për shembull, ditët kur ka jetuar Pejgamberi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), falja e namazeve dhe adhurimet e tjera, si ramazani, ditët e Haxhit etj. All-llahu i Madhërishëm na thotë se ka njerëz që janë të humbur në këtë botë dhe të poshtëruar në Botën Tjetër për shkak të punëve të tyre të këqija dhe largimit nga rruga e All-llahut të Madhërishëm. Por Ai na thotë, gjithashtu, se ka edhe njerëz që nuk janë të humbur dhe të poshtëruar. Këta janë njerëzit me veti e vepra të mira, janë ata që:

1. Besojnë All-llahun e Madhërishëm dhe të Dërguarin e Tij  (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

2. Bëjnë punë të mira dhe iu larguan punëve të këqija.

3. Udhëzojnë edhe të tjerët në rrugën e drejtë, i këshillojnë ata që të kapen tek e drejta, i pranojnë edhe vetë këshillat me drejtësi.

4. Bashkëpunojnë me njëri-tjetrin në punë të mira.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Nuk ka mirësi për njeriun që nuk beson dhe që nuk bën vepra të mira.

2. Muslimanët e vërtetë bashkëpunojnë me njëri-tjetrin në të mira.

3. Muslimanët e vërtetë janë durimtarë gjatë adhurimit dhe thirrjes në Islam.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Vendosni në fjalitë e mëposhtme njërën prej tri fjalëve të dhëna, që përshtaten: e drejtë, i poshtëruar, durimi.

a) Njeriu që nuk beson, (është në shkatërrim dhe në humb-je).

b) Është detyrë për muslimanin (të përballojë problemet dhe vështirësitë).

c) Muslimanët bashkëpunojnë (në punë të mira dhe në adhurim).

2. Sureja përmend katër gjëra që e bëjnë njeriun besimtar të vërtetë dhe të fituar. Përmendni tri prej tyre.

3. Tregoni cila prej fjalive të mëposhtme është e saktë dhe cila është e gabuar:

a) Të gjithë njerëzit janë të fituar dhe të gëzuar ........

b) Bashkëpunimi në të mira është punë e pëlqyer ..........

c) Durimi nuk është i dobishëm ...................

SUREJA EL HUMEZE 

(E zbritur në Mekë, ka 9 ajete)

Ajetet 1 - 9

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Mjerë për atë që fyen e përqesh (njerëzit), ( 2. Që tubon pasuri dhe e ruan të mos i pakësohet ( 3. E, mendon se pasuria e tij do ta bëjë të përjetshëm! ( 4. Jo, të mos mendojë ashtu! Ai patjetër do të hidhet në Hutame.( 5. A e dini se ç’është Hutameja? ( 6. Është zjarri i All-llahut që është ndezur fort, ( 7. Që depërton deri në thelb të zemrës. ( 8. Ai i mbyll ata, ua zë frymën. ( 9. Ata janë të lidhur në pranga të njëpas-njëshme...

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për disa veti të këqija dhe për ardhmërinë e atij që i ka këto veti.

KUPTIMI I FJALËVE

Hutame - Zjarri i xhehenemit.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Islami na mëson që të ndjekim moralin dhe edukatën e mirë. Ai e ndalon bisedën me fjalë të këqija për të tjerët, që shkaktojnë zemërimin e njerëzve kur i dëgjojnë, madje edhe kur ato fjalë janë të vërteta e të sakta.

Nuk i lejohet kurrsesi muslimanit që të përmendë të metat trupore të të tjerëve. Me të vërtetë, kështu zemërohet All-llahu, sepse të gjitha krijesat janë të All-llahut të Madhërishëm.

All-llahu i Madhërishëm na ka sqaruar në këtë sure se Ai ka përgatitur një dënim të rreptë për cilindo që tregon të metat e njerëzve me gjuhën, me dorën a me syrin e tij, siç bënin jobesimtarët me muslimanët.

All-llahu ka përgatitur, gjithashtu, dënim të rreptë për cilin-do që iu vë njerëzve nofka e tallet me ta. Këto krijesa, që tallen me të tjerët dhe përpiqen që të mbledhin pasuri duke u krenuar me të, mendojnë se pasuria e tyre e madhe i lejon që të tallen me të tjerët. Ideja se pasuria e tyre do ti mbrojë ata nga dënimi, është një ide shumë e keqe. Por, All-llahu i Madhërishëm ua kthen atyre: Jo, nuk është ashtu siç mendojnë! Ata do të hyjnë në zjarrin e xhehenemit, që ua shkatërron trupat. Dënimi i zjarrit do të jetë i ashpër; ai do tua djegë trupat nga jashtë e nga brenda. Jobesimtarët nuk do të dalin kurrë prej Zjarrit, sepse ata do të lidhen me pranga dhe dyert e xhehenemit do të mbyllen përgjithnjë për ta.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Islami e ndalon talljen e njerëzve dhe përmendjen e të metave të tyre.

2. Shumimi i pasurisë nuk e ruan pronarin e saj nga vdekja dhe nga dënimi.

3. Jobesimtarët do të futen në Zjarr dhe trupat e tyre do të digjen.

4. Dyert e Zjarrit do të mbyllen për banorët e tij.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çkuptim ka fjala Hutame?

2. Vlerësoni nëse janë të sakta ose të gabuara fjalët e më-poshtme:

a) Nuk lejohet për muslimanin të tallet me vëllanë e tij musliman.

b) Jobesimtari do të mbrohet me pasurinë e tij në Ditën e Kijametit.

c) Jobesimtarët do të dalin nga Zjarri.

3. Vendosni fjalët e grupit të parë A që ti përshtaten grupit të dytë B, kur lidhen me njëra-tjetrën.

SUREJA EL FIL

(E zbritur në Mekë, ka 5 ajete)

Ajetet 1 - 5

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. A nuk e ke parë se çbëri Zoti yt me zotëruesit e elefantit? ( 2. A nuk ua bëri përpjekjen e tyre të dështuar? ( 3. Dhe Ai kundër tyre lëshoi shpendë që vinin tufë-tufë. ( 4. Dhe i gjuanin ata me baltë të gurëzuar. ( 5. Dhe i bëri ata si gjethi i grimcuar.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për pronarët e elefantit dhe për dënimin që All-llahu u dha atyre.

KUPTIMI I FJALËVE

Pronarët e elefantit - Ebreheja dhe ushtarët e tij.

Kurthi i tyre - Mashtrimi i tyre.

Humbje - Shkatërrim, poshtërim.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Ibrahimi (paqja e All-llahut qoftë mbi të) ndërtoi Qaben e nderuar sipas urdhrit të marrë nga All-llahu i Madhërishëm. Populli arab e respektonte Qaben, bënte Haxh në të, por në të njëjtën kohë i bënte shok All-llahut të Madhërishëm.

Ka qenë në Jemen një mbret që quhej Ebrehe El Eshrem. Mbreti ndërtoi një kishë të madhe, që njerëzit ta bënin një vend adhurimi. Për tia arritur këtij qëllimi, Ebreheja urdhëroi që të prishej Qabja e Nderuar, kështu që arabët ta linin atë dhe të ktheheshin nga kisha që ai ndërtoi.

Pasi përgatiti një ushtri të madhe, Ebreheja iu afrua Mekës nga anët e saj. Në ushtrinë e tij ishte edhe një elefant shumë i madh. Kur ushtarët iu afruan Mekës, elefanti ndaloi dhe nuk eci më drejt Qabes, sepse All-llahu i Madhërishëm e ndaloi atë. Në çastin kur ushtria e Ebrehesë u bë gati për të sulmuar drejt Mekës, All-llahu i Madhërishëm dërgoi mbi ta shpendë që i godis-nin me baltë të gurëzuar nga xhehenemi, derisa i shndërruan trupat e tyre në gjethe të grimcuara. Kafshët i shkelën me këm-bë dhe hëngrën prej tyre sa deshën. All-llahu i Madhërishëm i ndaloi hapat dhe ua vrau shpresat atyre. Pra, All-llahu i Madhëri-shëm e shkatërroi në një mënyrë të tmerrshme ushtrinë e Ebre-hesë, duke siguruar kështu Qaben e nderuar prej këtyre të këqi-jave.

All-llahu i Lartësuar ua përmend arabëve këtë ndodhi, që ti sqarojë ata se është Ai që mbrojti Qaben dhe që e shkatërroi ushtrinë e Ebrehesë dhe jo idhujt, të cilët ata i adhuronin, që janë gurë. All-llahu kujton kështu mirësinë e Tij ndaj tyre dhe ndaj etërve të tyre.

All-llahu iu kujton banorëve të Mekës, se vërtet, Ai është gati të shkatërrojë jobesimtarët, që luftojnë Islamin, ashtu siç veproi me zotëruesit e elefantit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm e mbron Qaben e Nderuar prej çdo të keqeje.

2. All-llahu i Madhërishëm e shkatërroi ushtrinë e Ebrehesë në një mënyrë sa të habitshme aq edhe të frikshme dhe të tmerrshme.

3. Sureja u kujton banorëve të Mekës të mirat e All-llahut ndaj tyre, kur i shkatërroi armiqtë e tyre.

4. Kjo sure i nxit muslimanët dhe i ndërgjegjëson ata se All-llahu i Madhërishëm do ti mbrojë gjithmonë ata në fenë e Tij.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Ku gjendet Qabja e Nderuar?

2. Kush e ndërtoi Qaben e Nderuar?

3. Në çvit lindi i Dërguari i All-llahut të Madhërishëm?

4. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjalët e dhëna: shpendët, shokët, me gurë.

a) Ne jemi muslimanë që pasojmë ............. e të Dërguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

b) Pashë mbi pemë .............. të bukur

c) Muslimanët ndërtuan një xhami të madhe ...............

SUREJA KUREJSH 

(E zbritur në Mekë, me 4 ajete)

Ajetet 1 - 4

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Për hir të garancisë që gëzojnë kurejshët! ( 2. Garancinë e udhëtimit të tyre të lirë të dimrit dhe të verës. ( 3. Le ta adhurojnë Zotin e kësaj Shtëpie, ( 4. I cili i ushqen pas urisë dhe i siguron prej çdo frike!

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për lëvizjet e kurejshëve tregtarë dhe për begatitë që Zoti u kishte dhënë atyre.

KUPTIMI I FJALËVE

I siguron - I ruan.

Kurejshët - Banorët e Mekës.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Kjo sure flet për begatitë që All-llahu i Madhërishëm ua dhuroi banorëve të Mekës. All-llahu i Madhërishëm e dëshiroi udhëtimin e banorëve të Mekës dhe ua lehtësoi atë atyre. Ata udhëtonin dimrit për në vendet e Jemenit dhe verës për në vendet e Shamit (Siri, Palestinë, Liban etj.). Këto lëvizje ishin shumë të dobishme për idhujtarët kurejshë, sepse bënin tregti në to. All-llahu i Madhërishëm i furnizoi banorët e Mekës, kur i udhëzoi ata në këto lëvizje, ua lehtësonte atyre rrugën dhe ua largonte urinë. Ai e bëri vendin e tyre (Mekën) të siguruar; rrugën e tyre për të qarkulluar, të sigurtë. Njerëzit i respektonin kurejshët, sepse ata banonin në Qaben e Nderuar, i shërbenin asaj dhe e ruanin atë. All-llahu i Madhërishëm largoi urinë dhe frikën nga kurejshët dhe i begatoi ata me siguri, shpresë dhe risk. Të gjithë njerëzit kishin respekt për kurejshët. 

Banorëve të Mekës iu dhuruan shumë mirësi nga All-llahu, prandaj ata duhej ta adhuronin All-llahun e Madhërishëm dhe të mos i bënin shok Atij. Ata nuk duhej të adhuronin idhujt, të cilët nuk i sillnin atyre as dëm e as dobi.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm i nderoi kurejshët me risk, sepse ata janë banorët e Mekës. (Shtëpisë së Tij të Shenjtë).

2. Për kurejshët kishte dy udhëtime, njëra në dimër, për në Jemen dhe tjetra në verë, për në vendet e Shamit.

3. Është detyrë për të gjithë njerëzit që të falënderojnë All-llahun e Madhërishëm për begatitë e Tij të shumta dhe tia drejtojnë adhurimin e tyre vetëm Atij.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Për ku udhëtonin tregtarët kurejshë në verë?

2. Edhe i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ka udhëtuar me tregtarët kurejshë në udhëtimet e tyre. A e dini për ku?

3. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjalët e përshtatshme që janë në sure:

a) Profeti Muhammed është prej .............. .

b) Në ......... bën më ftohtë se në stinët e tjera të vitit.

c) Frutat shtohen në ....... .

4. All-llahu i Madhërishëm i begatoi banorët e Mekës me dy mirësi. Cilat janë ato?

5. Çfarë kërkoi All-llahu i Madhërishëm prej banorëve të Mekës?

SUREJA EL MAUN 

(E zbritur në Mekë, ka 7 ajete)

Ajetet 1 - 7

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. A e ke parë atë, që përgënjeshtron përgjegjësinë dhe llogarinë në Botën Tjetër? ( 2. Po atë që e përze në mënyrë të vrazhdë jetimin ( 3. Dhe nuk nxit për të ushqyer të varfrin? ( 4. Të shkatërruar janë ata që falen, ( 5. Të cilët ndaj namazit të tyre janë të pakujdesshëm.( 6. Ata që vetëm shtiren ( 7. Dhe nuk japin as gjënë më të vogël (as hua).

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për disa cilësi të njerëzve të poshtëruar.

KUPTIMI I FJALËVE

Të pakujdesshëm - Që nuk falen në kohën e duhur; që e lënë namazin pas dore.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Kjo sure sqaron se ai që nuk beson në Ditën e Gjykimit dhe të Shpërblimit bën veprime të shëmtuara; ai nuk mendon asnjëherë për të bërë veprime të mira, por bën vetëm të këqija.

Prej punëve të këqija të këtij njeriu është: sjellja shumë e keqe me jetimët; atij nuk i vjen keq për ta dhe nuk i ndihmon asnjëherë ata. Një njeri i tillë nuk u jep ushqim dhe ndihmë të mjerëve dhe atyre që kanë nevojë dhe nuk i nxit njerëzit e tjerë që të ndihmojnë të dobëtit.

Për fat të keq, këto vese janë edhe në mesin e muslimanëve. All-llahu i Madhërishëm përmend në këtë sure se Ai ka përgatitur një dënim shumë të rreptë për ata që nuk i japin rëndësi namazit dhe që nuk falen në kohën e duhur.

Në të vërtetë, ata që nuk i kryejnë namazet në kohën e duhur dhe nuk janë të kujdesshëm dhe të përulur gjatë faljes, janë hipokritë. Të tillë njerëz i japin rëndësi vetëm dukjes, shfaqjes para njerëzve dhe nuk i kushtojnë fare rëndësi faktit që të këna-qet All-llahu me ta. Ata nuk besojnë se All-llahu i Madhërishëm do tu kërkojë llogari për punët e tyre. Edhe këta që falen dhe që nuk i kushtojnë rëndësi faljes ose kohës së saj janë njerëz që nuk punojnë për hir të Zotit. Ata nuk i ndihmojnë njerëzit nevojtarë për nevojat që ata kanë.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Njeriu i keq nuk bën vepra të mira.

2. Islami na thërret për të shprehur keqardhje ndaj jetimit dhe për ta ndihmuar atë.

3. Muslimani i vërtetë i ndihmon nevojtarët dhe i nxit njerë-zit për ti ndihmuar ata.

4. Ata, që nuk kujdesen për namazet e tyre janë përgënje-shtrues dhe për ta është përgatitur një dënim i rreptë.

5. Muslimanët e vërtetë e ndihmojnë njëri-tjetrin.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Përmendni dy çështje që na mëson kjo sure.

2. Përmendni dy cilësi të njeriut që nuk beson në Ditën e Gjykimit.

3. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me njërën prej fjalëve që janë në mes të kllapave:

a) Muslimani ............... të ndihmojë të varfrit. (dëshiron, nuk pranon, harron).

b) Dyfytyraku ............... në namazin e tij. (përqendrohet, shtiret)

c) Islami na porosit që të shprehim keqardhje dhe ta ndihmojmë ............ (jobesimtarin, jetimin).

SUREJA EL KEUTHER 

(E zbritur në Mekë, ka 3 ajete)

Ajetet 1- 3

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Ne, vërtet të dhamë ty Keutherin. ( 2. Prandaj, ti falu dhe bëj kurban për hir të Zotit tënd. ( 3. E ska dyshim se urrejtësi yt është farëhumbur.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për nderimin që i bën All-llahu të Dërguarit të Tij.

KUPTIMI I FJALËVE

Keutheri - Lumë i madh në xhenet.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Në këtë sure, All-llahu i Madhërishëm e përgëzon të Dërguarin: Me të vërtetë, All-llahu të dha mirësi të shumta dhe prej këtyre mirësive është një lumë i madh në xhenet.” I Dërguari i All-llahut thotë: Është një lumë në xhenet, që ma ka premtuar All-llahu i Madhërishëm, në të cilin ka mirësi të shumta. (Muslimi) Nga uji i tij i shijshëm do të begatohen i Dërguari dhe muslimanët. All-llahu i Madhërishëm e ka nderuar shumë Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe ka kërkuar prej tij që ta falenderonte Krijuesin e vet dhe të falej për Të e të bënte kurban për hir të shpërblimit dhe të kënaqësisë së Tij.

Kështu duhet të veprojë çdo musliman: të falënderojë Zotin, të falë namazet dhe të bëjë kurban me bindje të plotë ndaj Tij.

All-llahu i Madhërishëm e ka nderuar të Dërguarin e Tij në këtë botë, kur e bëri të ftojë të tjerët për në rrugën e drejtë, dhe e ka vendosur emrin e tij pranë Emrit të Vet, që të kujtohet gjatë thirrjes së ezanit pesë herë në ditë, në çdo skaj të botës. Nuk kalon orë pa u përmendur i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), sepse në vende të ndryshme namazi falet në kohë të ndryshme.

SUREJA EL KAFIRUN 

(E zbritur në Mekë, ka 6 ajete)

Ajetet 1 - 6

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Thuaj: O, ju jobesimtarë! ( 2. Unë nuk adhuroj atë që adhuroni ju! ( 3. As ju nuk adhuroni Atë që adhuroj unë. ( 4. Unë kurrë nuk do ta adhuroj atë që adhuroni ju. ( 5. Por dhe ju nuk do ta adhuroni Atë që unë adhuroj. ( 6. Ju keni fenë tuaj e unë kam fenë time.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për propozimin që bënë jobesimtarët për adhurimin e idhujve dhe se si Zoti nuk ua pranoi atë. 

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

All-llahu i Madhërishëm dërgoi Profetin Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) te jobesimtarët kurejshë, që ti ftonte ata të linin adhurimin e idhujve dhe ti ktheheshin All-llahut të Madhërishëm, që është Një e i Pashok. Por jobesim-tarët kurejshë nuk e pranuan ftesën e Muhammedit dhe vijuan të adhuronin idhujt. Pasi u menduan mirë, disa prej kryetarëve kurejshë i propozuan Pejgamberit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që për një vit të pranonin Islamin dhe të bashko-heshin me muslimanët në adhurimin e Një Zoti të Vetëm; më pas, i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe muslimanët duhej të përqafonin fenë e jobesimta-rëve kurejshë dhe të merrnin pjesë me ta në adhurimin e idhuj-ve të tyre, gjithashtu për një vit. Jobesimtarët menduan që kjo zgjidhje do ti gëzonte muslimanët dhe me këtë rast do të shuh-ej konflikti midis tyre. All-llahu i Madhërishëm i zbriti këtë sure Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe kërkoi prej tij që të mos e pranonte në asnjë mënyrë propozimin e jobesimtarëve kurejshë. All-llahu i Madhërishëm e urdhëroi të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që tu thoshte jobesimtarëve kurejshë se nuk mund të adhuronin idhujt që adhuronin ata. All-llahu i Madhërishëm nuk pranon kurrë që të adhurohen së bashku me Të edhe idhujt.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Islami fton në adhurimin e All-llahut, që është Një.

2. Nuk lejohet që ta përziejmë Islamin me fetë e tjera boshe.

3. Gjykimi i njëanshëm i çonte femohuesit kurejshë në propozime absurde. 

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çfarë adhuronin idhujtarët kurejshë?

2. Çfarë adhuronte i Dërguari (paqja e All-llahut dhe beki-mi i All-llahut qofshin mbi të)?

3. Çfarë i propozuan idhujtarët kurejshë të Dërguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të)?

4. A e pranoi i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) propozimin e idhujtarëve kurejshë? Pse?

5. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjalët e përshtatshme që janë në sure:

a. Unë nuk ............... veç All-llahun e Madhërishëm.

b. Ruhuni nga .............. .

SUREJA EN NASR 

(E zbritur në Medine, ka 3 ajete)

Ajetet 1 - 3

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Kur erdhi ndihma e All-llahut dhe çlirimi. ( 2. Dhe i pe njerëzit që po hynin turma-turma në fenë e All-llahut. ( 3. Lartësoje, pra, Zotin tënd duke e falënderuar dhe kërko falje prej Tij. Ai e pranon shumë pendimin dhe është Mëshirues i Madh.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja flet për ndihmën që All-llahu u dha muslimanëve për të çliruar Mekën dhe për të përqafuar Islamin.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Kanë qenë banorët e Mekës ata që patën adhuruar idhujt dhe që i kishin vënë ato brenda Qabes së Nderuar. Meka ishte kryeqendra arabe në kohën e Padijes (para Islamit), për arsye se shtëpia e Zotit qe ndërtuar atje. Jobesimtarët kurejshë nuk e pranuan Islamin qysh në fillim. I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dhe muslimanët e Mekës emigruan në qytetin e Medines dhe pas tetë vjetësh i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) u kthye në Mekë, në krye të muslimanëve. Kur u futën në Mekë, ata i thyen të gjithë idhujt. Në këtë kohë të gjithë banorët e Mekës e pranuan Islamin. Kur pjesa tjetër e popullit arab mësoi për këtë gjë dhe e njohu Islamin, filluan të vinin grupe-grupe duke e pranuar haptazi Islamin.

All-llahu i Madhërishëm i drejtohet Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që të përgatitet të takojë Krijuesin e tij, pasi e kishte transmetuar mesazhin dhe e kishte çuar në vend amanetin. All-llahu i Madhërishëm i thotë të Dërguarit të Tij: Zoti ta çliroi ty Mekën dhe ti realizoi ty shpresat, bëri që arabët të largohen nga shirku dhe adhurimi i idhujve; ti i pe arabët të vinin si muslimanë të bindur; prandaj përmende All-llahun e Madhërishëm shpesh e më shpesh. Kërko falje prej Tij, falenderoje Atë për ndihmën dhe suksesin që të dha. All-llahu është Mëshirues i Madh; Ai i fal ata që pendohen.

Pas kësaj sureje kanë zbritur vetëm pak ajete.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm ia dha të Dërguarit të Tij çfarë i pati premtuar; e ndihmoi atë kundër jobesimtarëve dhe ia çliroi Mekën e nderuar.

2. All-llahu i Madhërishëm kërkoi prej të Dërguarit të Tij që ti shtonte falënderimet dhe të kërkonte falje nga All-llahu.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Meka e nderuar është qyteti më i madh i shenjtë në rruzullin tokësor. A e di pse?

2. Cila është ajo shtyllë e Islamit, të cilën muslimanët mund ta plotësojnë vetëm duke shkuar në Mekë?

3. Plotësoni fjalitë vijuese me njërën nga fjalët e përshtatshme: Meka, arabët, i tetë.

a) Njerëzit, të cilët përqafuan fenë e All-llahut grupe-grupe, ishin ................ .

b) I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) hyri në Mekën e Nderuar në vitin  ..............

c) Çlirimi më i madh i të Dërguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) është çlirimi i ............ .

SUREJA EL MESED

(E zbritur në Mekë, ka 5 ajete)

Ajetet 1 - 5

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Qoftë i shkatërruar Ebu Lehebi e i shkatërruar është ai! ( 2. Atij nuk i bëri dobi pasuria e vet e as ajo që fitoi. ( 3. Ai do të hyjë në një zjarr të ndezur flakë. ( 4. Edhe gruaja e tij, ajo që barti dru. ( 5. Në qafën e saj ajo do të ketë një litar të përdredhur.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure flet për femohuesin Ebu Leheb dhe për gruan e tij.

KUPTIMI I FJALËVE

Ebu Leheb - Emri tij i vërtetë është Abdul Izza, i biri i Abdul-Mutalibit dhe xhaxhai i Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

Gruaja e tij - Gruaja e Ebu Lehebit, Ummu Xhemileja.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ka pasur një xhaxha jobesimtar, që thërritej me emrin Ebu Leheb. Ebu Lehebi e luftonte të Dërguarin e All-llahut (paq-ja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) me egërsi. Kur i Dërgu-ari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) dilte për të ftuar njerëzit në fenë e All-llahut, Ebu Lehebi i shkonte pas dhe u thoshte njerëzve se Pejgamberi na qenkësh gënje-shtar, prandaj të mos i besonin atij. Ebu Lehebi kishte një grua të keqe, jobesimtare, që e thërrisnin Ummu Xhemile. Edhe ajo e shqetësonte të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Çfarë bënte ajo? Me një urrejtje të madhe, ajo vendos-te në rrugën para shtëpisë së Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ferra, gurë dhe mbeturina të ndryshme dhe kur dilte i Dërguari (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), e gjente rrugën të mbushur plot.

All-llahu i Madhërishëm i zbriti Pejgamberit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) këtë sure që të sqaronte se Ebu Lehebi ishte i humbur, i shkatërruar dhe se do të hynte në Zjarr për shkak të mosbesimit e të punëve të tij të këqija dhe për armiqësinë që shfaqte ndaj të Dërguarit të All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të). Ebu Lehebit nuk do ti bënin dobi pasuria, dhe as djemtë e ndihmëtarët e tij. Për të ishte përgatitur dënimi i All-llahut. Edhe gruaja e tij, e cila vendoste ferra, gurë dhe mbeturina në rrugën e të Dërguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), do të ndëshkohet mjaft rreptë.

Engjëjt do ti venë një litar në zverk dhe do ta tërheqin atë për në zjarrin e xhehenemit.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Kushdo që e lufton të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), do të hyjë në Zjarr.

2. Ditën e Kijametit, njeriut të keq nuk do ti bëjë dobi as pasuria dhe as djemtë e tij edhe pse ka qenë i afërm i Profetit   (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

3. Ebu Lehebi dhe e shoqja, Ummu Xhemilja, do të hyjnë në Zjarr.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Çfarë lidhje farefisnore kishte mes Profetit dhe Ebu Lehe-bit?

2. A do ti bëjë dobi lidhja farefisnore Ebu Lehebit?

3. Si e shqetësonte Ummu Xhemilja të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të)?

4. Çfarë do ti vihet në qafë Ummu Xhemiles në Ditën e Gjykimit?

5. Plotësoni fjalitë e mëposhtme me fjalë të përshtatshme, që janë mes dy kllapave:

a) Ebu Lehebi ka qenë .......... i të Dërguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) (armik, shok)

b) Gruaja e Ebu Lehebit .......... të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) (e respektonte, e shqetësonte).

c) Ebu Lehebi dhe e shoqja do të hyjnë në ...............   (xhenet, Zjarr).

SUREJA EL IHLAS 

(E zbritur në Mekë, ka 4 ajete)

Ajetet 1 - 4

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Thuaj: All-llahu është Një. ( 2. All-llahu është Ai, të Cilit i drejtohet (mbështetet) çdo krijesë për çdo nevojë. ( 3. Ai as nuk ka lindur kënd e as është i lindur. ( 4. Askush dhe asgjë nuk është si Ai.

PËRMBAJTJA E SURES

Kjo sure tregon për disa cilësi që i takojnë vetëm All-llahut të Madhërishëm.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) i ftoi të gjithë njerëzit që të adhuronin All-llahun e Madhërishëm, që është Një e i Vetëm. Kurse, përpara Islamit, njerëzit i bënin shok All-llahut, duke adhuruar idhuj. Disa prej idhujtarëve e pyetën të Dërguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) për All-llahun e Madhërishëm. All-llahu i Madhë-rishëm zbriti këtë sure të madhe.

Sureja sqaron se vetëm All-llahu i Madhërishëm duhet të adhurohet, se askush dhe asgjë nuk është si Ai, se vetëm All-llahut duhet ti lutemi, se vetëm All-llahut duhet ti bindemi.

Sureja sqaron gjithashtu, se All-llahu i Madhërishëm është Një. Për Të kanë nevojë të gjitha krijesat. Krijuesi është Ai, të Cilit të gjitha krijesat i drejtohen për plotësimin e nevojave të tyre e jo idhujt, të adhuruar e të deklaruar si zota.

Sureja sqaron po ashtu se All-llahu i Madhërishëm nuk ka fëmijë, Ai nuk ka bashkëshorte. All-llahu i Madhërishëm nuk është i lindur, nuk ka as baba dhe as nënë dhe as nuk duhet çuar nëpër mend se All-llahu është i lindur nga dikush. Këto cilësi të All-llahut të Madhërishëm tregojnë se Ai nuk ka asnjëfarë ngjash-mërie me krijesat.

I krijuari, i cili ka nevojë për të tjerët, është i dobët dhe nuk mund të jetë i adhuruar. I krijuari, i cili ngjan me të krijuar të tjerë, nuk mund të adhurohet. Ai që lind dhe formohet në barkun e së ëmës, nuk mund të adhurohet.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu i Madhërishëm është i Vetmi të Cilit i përket adhurimi ynë; Ai ka krijuar çdo gjë që e shohim dhe që nuk e shohim.

2. Sureja El Ihlas barazohet me një të tretën e Kuranit, siç ka thënë i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të).

3. All-llahu i Madhërishëm nuk ka as fëmijë, as baba e as nënë.

4. Askush dhe asgjë nuk i ngjan All-llahut të Madhërishëm.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotësoni pikat me njërën prej fjalëve vijuese: Mesiu, baba, i ngjason.

a) Nuk ka ndonjë të krijuar që ........ All-llahut të Madhëri-shëm

b) Të krishterët thonë se .......... është biri i Zotit.

c) All-llahu i Madhërishëm nuk ka .......... dhe as nënë.

2. Tregoni se cila prej fjalive të mëposhtme është e saktë ose e gabuar:

a) All-llahu i Madhërishëm është Një; për të kanë nevojë të gjitha krijesat, kurse All-llahu i Madhërishëm nuk ka nevojë për ta.

b) Sureja El-Ihlasështë e barabartë me një të tretën e Kuranit.

c) Ai që thotë se krijesat i ngjajnë All-llahut të Madhëri-shëm, do të hyjë në Zjarr.

SUREJA EL FELEK 

(E zbritur në Mekë, ka 5 ajete)

Ajetet 1 - 5

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Thuaj: I mbështetem Zotit të agimit ( 2. Prej dëmit të çdo krijese që Ai krijoi, ( 3. Prej errësirës së natës që Ai krijoi, ( 4. Prej dëmit të atyre që lidhin dhe fryjnë nyja ( 5. Dhe prej dëmit të smirëkeqit, kur sipas smirës vepron.

PËRMBAJTJA E SURES

Sureja tregon se, për tu mbrojtur nga të këqijat e krije-save, duhet të kërkojmë ndihmë vetëm prej All-llahut të Madhëri-shëm.

KUPTIMI I FJALËVE

Mbështetem - Kërkoj mbrojtje

Fryjnë nyja - Bëjnë nyje për magji.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Në këtë botë ka shumë prej krijesave që u shkaktojnë njerëzve lëndime e të këqija të ndryshme. Në këtë sure muslimanët sqarohen se si të shpëtojnë prej këtyre të këqijave. All-llahu i Madhërishëm mëson të Dërguarin e tij dhe të gjithë muslimanët se si të ruhen prej krijesave që janë të prirura për tu shkaktuar të këqija të tjerëve. Muslimani kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm, sepse Ai është Krijuesi dhe Sunduesi i tyre dhe është i Plotfuqishëm mbi to. Muslimani i mirë, që e ruan veten e tij prej të këqijave, e fillon ditën e tij duke kërkuar ndihmën e All-llahut të Madhërishëm, sepse vetëm Ai është Krijues i çdo gjëje dhe Sunduesi i të gjitha krijesave.

Edhe kur vjen errësira e natës, muslimani përsëri kërkon mbrojtje prej All-llahut të Madhërishëm, sepse kafshët e egra dalin natën; njerëzit e këqinj dalin natën për të bërë të këqija. Prandaj muslimani mbështetet tek All-llahu i Madhërishëm dhe i lutet Atij me bindje e përkushtim, me qëllim që ta ruajë atë ditën dhe natën.

Kjo sure e porosit muslimanin që të kërkojë ndihmë nga All-llahu i Madhërishëm për të siguruar mbrojtjen e Tij edhe prej së keqes së magjisë, që e bëjnë njerëz të këqinj, me sjellje dhe moral të keq. Në qoftë se muslimani kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm prej magjisë, Ai do ta mbrojë dhe do ta ruajë nga e keqja e saj. Magjistarët u përpoqën që ti bënin keq Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të), por All-llahu i Madhërishëm e ruajti atë nga e keqja që deshën ti bënin dhe e shpëtoi atë nga ata.

Muslimani kërkon prej All-llahut të Madhërishëm dhe e lut Atë që ta mbrojë edhe nga e keqja e smirës dhe nga smirëkëqinjtë, të cilët nuk ua duan të mirën të tjerëve, madje edhe zymtohen kur i shohin ata të gëzuar. All-llahu i Madhërishëm do ta ruajë muslimanin, në qoftë se i drejtohet Atij dhe kërkon prej Tij.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. Muslimani kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm dhe kthehet nga Ai që ta ruajë nga shqetësimet dhe të këqijat.

2. Muslimani mbështetet te mbrojtja e All-llahut të Madhërishëm prej së keqes që vjen natën, nga kafshët dhe nga njerëzit e këqinj.

3. Magjia është e ndaluar dhe muslimani duhet të kërkojë mbrojtje nga All-llahu që ta ruajë prej saj.

4. Smira është e ndaluar dhe muslimani e ka për detyrë të kërkojë mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm që ta ruajë nga smira dhe smirëkëqinjtë.

PYETJE DHE USHTRIME

1. Bëni fjali me fjalët e mëposhtme:

a) Në All-llahun, prej sherrit mbrohem, te krijesat.

b) Njeri, smirëkeqi, urrejtësi i tij.

c) Ateist, magjistari, në All-llahun.

2. Vendosni fjalët e mëposhtme në vendin e duhur, në fjalitë vijuese: smira, magjistari, nata.

a) Mos i beso ................ .

b) ..... cilësi e keqe.

c) Kafshët e egra dalin ...........

3. Vendosni fjalët e grupit të parë (A), që tu përshtaten fjalëve të grupit të dytë (B), kur lidhen:

A

Mbrohem në All-llahun

Smira

Magjistarët

B

Gënjejnë njerëzit

Prej njerëzve të këqinj

E ndaluar

4. Gjeni hadithin e Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) që flet për ndalimin e smirës ndër muslimanë dhe shkruajeni atë.

SUREJA EN NAS 

(E zbritur në Mekë, ka 6 ajete)

Ajetet 1 - 6

Me emrin e All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. Thuaj: Mbështetem (mbrohem) në Zotin e njerëzve. ( 2. Sunduesin e njerëzve. ( 3. Të adhuruarin e njerëzve. ( 4. Prej së keqes së cytësit që fshihet, ( 5. I cili cyt zemrat e njerëzve, ( 6. Qoftë ai (cytësi) nga xhinët ose nga njerëzit.

KUPTIMI I FJALËVE

Cytësi - Shejtani, i cili fut në zemrat e njerëzve mendime të këqija.

KOMENTIM I PËRGJITHSHËM I SURES

Sureja përmban udhëzime që All-llahu i Madhërishëm ia jep çdo muslimani. Njeriu kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm prej së keqes së shejtanëve, të cilët i ftojnë njerëzit në veprime të liga dhe e nxisin njeriun për mendime të këqija, që bien në kundërshtim me fenë.

 

Në qoftë se muslimani kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm dhe e kujton Atë, Shejtani largohet dhe fshihet. E në qoftë se muslimani nuk kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm, atëherë atij i vjen Shejtani e ia kujton punët e liga, e nxit për të bërë punë të tilla dhe e drejton atë në rrugën e së keqes. Ka edhe njerëz që i nxisin të tjerët në veprime të këqija dhe duke u treguar atyre rrugën drejt shkatërrimit. Këta janë shejtanët njerëz. Muslimani nuk duhet të shoqërohet me njerëz të tillë, sepse ata janë shkatërrimtarë. Muslimani duhet të mbrohet me All-llahun e Madhërishëm dhe të kërkojë ndihmë nga Ai prej të keqes së tyre.

ÇNA MËSOJNË AJETET

1. All-llahu është Krijuesi i njerëzve; është Ai që i rregullon punët e tyre.

2. Muslimani kërkon mbrojtje nga All-llahu i Madhërishëm, që ta mbrojë prej së keqes së Shejtanit.

3. Njerëzit që thërrasin për shkatërrim dhe nxisin për vepra të këqija janë shejtanë.

4. Kujto All-llahun e Madhërishëm, që të të largohet Shej-tani.

5. Kjo sure dhe sureja përpara saj (Sureja El-Felek) janë dy sure të mëdha.

I Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) ka thënë se vërtet këto dy sure kanë mirësi të madhe. Ai thekson: A nuk i ke parë ajetet e All-llahut që më kanë zbritur mbrëmë natën dhe që nuk janë parë asnjëherë më parë? Ato janë Sureja El-Felekdhe Sureja En-Nas.” (Transmeton Musli-mi)

PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotësoni pikat me fjalët që janë në sure:

a) All-llahu është Krijuesi i njerëzve, ......... i njerëzve, ............... i njerëzve.

b) Shejtani .......... njeriun të bëjë vepra të këqija.

c) Shejtanët, të cilët i thërrasin njerëzit në shkatërrime, janë nga xhinë dhe nga .................

2. Çfarë ka thënë i Dërguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi të) për suren En Nas?

3. Kur largohet Shejtani nga muslimanët?

Islam and Quran Easy Translation in detail of 30 Part into Albanian language | Kurani Përkthimi i lehtë në detaje të 30 Pjesa